تفاوت میان نسخه‌های «سوره های قرآن»
از دانشنامه علوم اسلامی
جز (۱ نسخه واردشده) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۲۳:۴۱
توضیح مفهومی
سوره های قرآن : از تقسیمات شکلی قرآن
کلمه' سوره' به معنای پاره‌ای از کلمات و جملهبندیهایی است که همه برای ایفای یک غرض ریخته شده باشد؛ این کلمه از کلماتی است که قرآن کریم آن را وضع کرده و هر دسته از آیاتش را یک سوره نامیده، و استعمال آن در کلام خدای تعالی مکرر آمده است.
با توجه به اختلاف در منشأ اشتقاق کلمه «سوره» معانی لغوی گوناگونی برای آن ذکر شده است که با معنای اصطلاحی سوره ارتباط خاصی دارند و هریک وجهی را برای نامگذاری آن بیان می‌نماید.
معانی لغوی سوره:
1. سوره، تسهیل یافته «سؤره» مهموز و به معنای نیم‌خورده و باقی‌مانده آشامیدنی در ظرف است، و چون «سوره» پاره‌ای از قرآن است آن را «سوره» نامیده‌اند.
2. سوره، از «سور البلد» به معنای حصار شهر است و چون سوره، آیاتی را احاطه کرده است، آن را سوره نامیدند. طبق این معنا سوره قطعه‌ای از یک کلام است که محتوای خود را جمع کرده باشد؛ همانگونه که دیوار شهر (سور البلد) شهر را دربر دارد، بخشی از معارف و مضامینی را هم که با حصاری محدود شده باشد، سوره گویند.
3. سوره از «سوار» و معرّب دستواره یا دستبند است، و چون سوره قرآن مانند دستواره‌ای آیاتی از قرآن را دربرگرفته، سوره نامیده شده است.
4. سوره به معنای رتبه، درجه، مقام و منزلت رفیع است و چون کلام الهی شرف، منزلت و پایگاهی بلند و رفیع دارد و هر سوره‌ای از سور قرآن، درجه‌ای از درجات معارف الهی است. به همین جهت در باره بهشت وارد شده که درجات آن به عدد آیات قرآن کریم است و به قاری قرآن گفته می‌شود: 'اقرء و ارق' بخوان و بالا برو.
5. سوره از «تسور» به معنای تصاعد و ترکیب است، و چون سوره‌های قرآن روی هم قرار گرفته‌اند لذا آن‌ها را سوره می‌نامند.
همانگونه که اشاره شد، درباره معنای اصطلاحی سوره گفته‌اند سوره بخشی از آیات قرآن است که آغاز و انجام دارد. برخی دیگر گفته‌اند سوره بخشی از آیات قرآن است که میان دو «بسمله» قرار دارد.
لغت «سوره» به نظر علمای اسلامی، عربی اصیل است و ابن‌السبکی، ابن‌درید، ابن‌حجر و سیوطی، هیچ یک آن را جزء لغات بیگانه (معرّب) نیاورده‌اند؛ ولی برخی از مستشرقان آن را از واژه عبری «شورا» به معنای ترتیب، صف، ردیف و مرتبه دانسته‌اند. دسته دیگر نیز آن را از واژه سریانی «صورتا» به معنای نص به شمار آورده‌اند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (263-264)
- تفسیر موضوعی قرآن کریم جلد 1 : صفحه 131
- تاریخ قرآن : صفحه 577
- واژه های دخیل در قرآن جلد 1 : صفحه 271
- علوم القرآن عند المفسرین : صفحه 265
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 186
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه (84-85)
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه 78
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره های قرآن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آخرین سوره، افضل سُوَر، اولین سوره، بلندترین سوره، سور مکی مدنی، سوره آلعمران، سوره ابراهیم ( علوم قرآنی )، سوره احزاب ( علوم قرآنی )، سوره احقاف ( علوم قرآنی )، سوره اخلاص ( علوم قرآنی )، سوره اعراف ( علوم قرآنی )، سوره الرحمن ( علوم قرآنی )، سوره انبیاء ( علوم قرآنی )، سوره انسان ( علوم قرآنی )، سوره انشراح ( علوم قرآنی )، سوره انشقاق ( علوم قرآنی )، سوره انفطار ( علوم قرآنی )، سوره اَعلی، سوره اَنعام ( سوره 6 )، سوره اَنفال، سوره اِسراء، سوره بروج ( علوم قرآنی )، سوره بقره، سوره بیّنه، سوره بَلَد، سوره تبّت، سوره تحریم ( علوم قرآنی )، سوره تغابن ( علوم قرآنی )، سوره تکاثر ( علوم قرآنی )، سوره تکویر ( علوم قرآنی )، سوره توبه ( علوم قرآنی )، سوره تین، سوره جاثیه ( علوم قرآنی )، سوره جمعه ( علوم قرآنی )، سوره جن ( علوم قرآنی )، سوره حاقه ( علوم قرآنی )، سوره حج ( علوم قرآنی )، سوره حدید ( علوم قرآنی )، سوره حشر ( علوم قرآنی )، سوره حمد ( علوم قرآنی )، سوره حُجرات، سوره حِجر، سوره خالی از جنّت و نار، سوره دخان ( علوم قرآنی )، سوره ذاریات ( علوم قرآنی )، سوره رعد ( علوم قرآنی )، سوره روم ( علوم قرآنی )، سوره زخرف، سوره زلزال، سوره زمر، سوره سبأ، سوره سجده ( علوم قرآنی )، سوره شمس، سوره شوری، سوره شُعَراء، سوره ص ( علوم قرآنی )، سوره صافات ( علوم قرآنی )، سوره صف، سوره ضحی، سوره طارق، سوره طلاق، سوره طه، سوره طور، سوره عادیات، سوره عبس، سوره عصر، سوره علق ( علوم قرآنی )، سوره عنکبوت، سوره غاشیه ( علوم قرآنی )، سوره غافر، سوره فاطر، سوره فتح، سوره فجر، سوره فرقان، سوره فصّلت، سوره فلق، سوره فیل ( علوم قرآنی )، سوره ق، سوره قارعه، سوره قدر ( علوم قرآنی )، سوره قریش ( علوم قرآنی )، سوره قصص، سوره قلم، سوره قمر، سوره قیامت ( سوره 75 )، سوره کافرون ( علوم قرآنی )، سوره کهف ( علوم قرآنی )، سوره کوثر، سوره لقمان، سوره لیل، سوره مؤمنون، سوره مائده، سوره ماعون، سوره مجادله ( سوره 58 )، سوره محمد (ص)، سوره مدّثر، سوره مرسلات، سوره مریم ( علوم قرآنی )، سوره مزّمّل، سوره مطففین، سوره معارج، سوره ممتحنه، سوره منافقون، سوره مُلک، سوره نازعات، سوره ناس، سوره نبأ ( علوم قرآنی )، سوره نجم ( علوم قرآنی )، سوره نحل ( علوم قرآنی )، سوره نساء، سوره نصر ( علوم قرآنی )، سوره نمل ( علوم قرآنی )، سوره نوح، سوره نور ( سوره 24 )، سوره های المئون، سوره های سبع الطول، سوره های مثانی، سوره های مفصل، سوره هود، سوره هُمَزه، سوره واقعه ( علوم قرآنی )، سوره یس ( علوم قرآنی )، سوره یوسف ( علوم قرآنی )، سوره یونس، سُوَر اختلافی، سُوَر متضمن ناسخ، سُوَر مدنی، سُوَر مکرّرة النزول، کوتاهترین سوره
- به لحاظ حالات وشرایطنزول:
- سُوَر حَضَری، سُوَر سَفَری، سُوَر فراشی، سُوَر نومی
- به لحاظ زمان نزول:
- سُوَر لیلی، سُوَر نهاری
- به لحاظ کیفیت نزول:
- سُوَر جمعیّالنزول، سُوَر مفردة النزول، سُوَر مفرّقة النزول، سُوَر مُشَیَّعةالنزول
- به لحاظ مکان نزول:
- سور بین ارض و سماء، سُوَر ارضی، سُوَر تحت ارضی، سُوَر سمایی، سُوَر مکّی
- به لحاظ نسخ:
- سُوَر بدون ناسخ و منسوخ، سُوَر متضمن منسوخ، سُوَر متضمن ناسخ و منسوخ
- به لحاظ هیچ چیز:
- سُوَر محمول
وابسته
- آیات، اسامی سُوَر، اسامی گروهی سُوَر، ترتیب سُوَر، ترتیب نزول سُوَر ( علوم قرآنی )، تسویر قرآن، تعداد سور، تفاضل سُوَر، تقسیمات آیات و سور، تناسب سُوَر، تنکیس سور، حدود سور، حکمت تسویر قرآن، خواتم سُوَر، سُوَر جعلی، شخصیت سوره ها، شماره سُوَر، فضایل سُوَر، فواتح سُوَر، موضوعات سور، وحدت موضوع سور
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره های قرآن به زیرصفحه سوره های قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اعجاز قرآن : صفحه 239، 240
- اعجاز قرآن : صفحه 577
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 186
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (263-264)، 264، 270، 271
- الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 59، 65
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه 78
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه (84-85)
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 137
- تاریخ قرآن : صفحه 577
- تاریخ قرآن : صفحه 75
- تفسیر موضوعی قرآن کریم جلد 1 : صفحه 131
- دراسات حول القرآن و السنة جلد 8 : صفحه 83
- شناخت قرآن : صفحه 102
- علوم القرآن عند المفسرین : صفحه 265
- مناهج فی التفسیر : صفحه 350
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 350، 352
- واژه های دخیل در قرآن جلد 1 : صفحه 271
- واژه های دخیل در قرآن : صفحه 271
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 83