سُوَر مکّی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سُوَر مکّی : سوره‌های نازل شده در مکه یا پیش از هجرت
تعریف سُوَر مکّی به دلیل اختلاف در ضوابط مکّی و مدنی مختلف خواهد بود که به طور اختصار بیان می‌شود:
1. سوره‌هایی که پیش از هجرت نازل شده‌اند مکّی‌اند؛ گرچه در مکه نازل نشده باشند. این قول مشهور است و معیار آن، زمان نزول است.
2. سوره‌های نازل شده در مکه، مکی‌اند؛ هرچند پس از هجرت نازل شده باشند. معیار این قول، مکان نزول است.
3. سوره‌هایی که مخاطب آن‌ها اهل مکه است، مکی هستند. ابن‌مسعود می‌گوید سور مکی غالباً مشتمل بر «یا ایها الناس» است.
برخی از ویژگی‌های سوره‌های مکی:
1. وجود کلمه «کلاّ» در آن‌ها؛ 2. سجده‌دار بودن سوره‌ها؛ 3. آغاز سوره با حروف مقطعه؛ 4. اشتمال بر قصص انبیا و امت‌های گذشته؛ 5. اشتمال بر خطاب «یاایهاالناس»؛ 6. موجز بودن سوره‌ها.
سوره‌های مکّی بنابر قول مشهور عبارتند از:
حمد؛ انعام؛ اعراف؛ یونس؛ هود؛ یوسف؛ ابراهیم؛ حجر؛ نحل؛ اسراء؛ کهف؛ مریم؛ طه؛ انبیاء؛ مؤمنون؛ فرقان؛ شعراء؛ نمل؛ قصص؛ عنکبوت؛ روم؛ لقمان؛ سجده؛ سبأ؛ فاطر؛ یس؛ صافات؛ زمر؛ غافر؛ فصلت؛ شوری؛ زخرف؛ دخان؛ جاثیه؛ احقاف؛ ق؛ ذاریات؛ طور؛ نجم؛ قمر؛ واقعه؛ ملک؛ حاقه؛ معارج؛ نوح؛ جن؛ مزمل؛ مدثر؛ قیامت؛ مرسلات؛ نبأ؛ نازعات؛ عبس؛ تکویر؛ انفطار؛ مطففین؛ انشقاق؛ بروج؛ طارق؛ اعلی؛ غاشیه؛ فجر؛ بلد؛ شمس؛ لیل؛ ضحی؛ انشراح؛ تین؛ علق؛ قدر؛ عادیات؛ قارعه؛ تکاثر؛ عصر؛ هُمَزه؛ فیل؛ قریش؛ ماعون؛ کوثر؛ کافرون؛ مَسَدّ؛ اخلاص؛ فلق؛ ناس.
نیز ر.ک:سُوَر مدنی.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 96
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 36
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 168
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (187-194)
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 206
- تاریخ قرآن : صفحه (606-612)
- تاریخ قرآن : صفحه 298
- سعد السعود : صفحه (281-382)
- تاریخ القرآن : صفحه (11-12)
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- آخرین سوره مکی، اولین سوره مکی، سور مکی کوتاه، سُوَر مکّی بلند
- به لحاظ مراحل نزول:
- سُوَر مکّی ابتدائیه، سُوَر مکّی ختامیه، سُوَر مکّی متوسطه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سُوَر مکّی به زیرصفحه سُوَر مکّی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با علوم قرآن : صفحه 157
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 36، 39، 96
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (187-194)
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (249-252)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 129، 135، 168
- تاریخ القرآن : صفحه (9-10)، (11-12)
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 158
- تاریخ قرآن : صفحه 298، (606-612)
- سعد السعود : صفحه (281-382)
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 305، 312
- علوم القرآن : صفحه (77-82)، 87، 91
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه 185
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 7 : صفحه 86، 89
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (187-238)، 206
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 73، 77، 277، 296