سوره تکاثر ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره تکاثر ( علوم قرآنی ) : یکصد و دومین سوره قرآن
«تکاثر» به معنای افتخار به فزونی ثروت و عزّت است. مشرکان برای اثبات عظمت خود از جهت تعداد حتی مرده‌های خود در گورستان را هم به‌شمار می‌آوردند. در دو آیه اول این سوره، افتخار کردن به کثرت اموال، قوم و قبیله و عزت اجتماعی نکوهش شده است؛ به همین مناسبت نام «تکاثر» برای این سوره برگزیده شده است.
این سوره مردم را به شدت توبیخ میکند بر این که با تکاثر ورزیدن و مسابقه گذاشتن در جمع مال، اولاد و یاوران از خدای تعالی و از سعادت واقعی خود بیخبر مانده و از تبعات و آثار سوء و خسرانآور این سرگرمی غفلت ورزیده‌اند. و اینان را تهدید میکند که بزودی نتیجه سرگرمیهای بیهوده خود را میبینند، و از این نعمتها که در اختیارشان گذاشته شده تا شکرش را بجای آورند بازخواست میشوند، که چرا نسبت به شکرگزاری از خدا خود را به نادانی زدند، و به کارهای بیهوده سرگرم شدند، و نعمت خدا را با کفران مقابله نمودند.
ویژگی‌های سوره تکاثر:
1. هشت آیه، 28 کلمه و 120 یا 123 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، شانزدهمین و در ترتیب قرآن کریم یکصد و دومین سوره قرآن و پس از سوره کوثر و پیش از سوره ماعون نازل شده است.
3. قبل از هجرت در مکه نازل شد. برخی مفسران آن را مدنی دانسته‌اند. گفته شده: مکی بودن این سوره با توجه به محتوا و سیاق آن قوی‌تر به نظر می‌رسد.
4. از نظر حجم از سوره‌های مفصّل و از گروه قصار آن است.
5. نسخی در این سوره نیست.
محتوای سوره:
1. ترسیم چهره متکاثران و زراندوزان فخرفروش و توبیخ آنان؛ 2. اشاره به پشیمانی و پی‌بردن انسان به مفاسد تکاثر و تفاخر در پایان عمر؛ 3. اموال و اولاد نعمت الهی‌اند، نه وسیله مباهات و فخرفروشی.
منابع
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 350
- تفسیر نمونه : صفحه 27
- علوم القرآن عند المفسرین : صفحه 315
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 540
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره تکاثر ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 001 تکاثر، آیه 002 تکاثر، آیه 003 تکاثر، آیه 004 تکاثر، آیه 005 تکاثر ( علوم قرآنی )، آیه 006 تکاثر ( علوم قرآنی )، آیه 007 تکاثر، آیه 008 تکاثر
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره تکاثر ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره تکاثر ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 49
- اسباب النزول : صفحه 305
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 296
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (135-139)، 160
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 350
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 540
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 208، (291-296)
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- تفسیر نمونه : صفحه 27
- جواهر القرآن : صفحه 209
- علوم القرآن عند المفسرین : صفحه 315
- لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 216
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 149