عملکردها

سوره نحل ( علوم قرآنی )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

سوره نحل ( علوم قرآنی ) : شانزدهمین سوره قرآن

زنبور عسل و خانه‌سازی آن در کوه و تهیه عسل از میوه‌ها و گل‌ها و شفابخش بودن عسل و الهام خدایی به زنبور در این تدبیرها و نقشه‌ها، در آیات 68 و 69 این سوره بیان شده است؛ به‌این دلیل سوره را «نحل» نامیده‌اند.

نام دیگر این سوره «نِعَم» و «نعیم» است؛ زیرا نعمت‌های فراوان زمینی و آسمانی خدا، وحی، بعثت، قیامت، بطلان عقاید مشرکان، کیفر اقوام و… از دیگر موضوعات این سوره است.

غرض سوره، امر به صبر و وعده نیکو بر صبر در راه خدا و خبر دادن به نزدیک شدن امر خداست، که عبارتست از: غلبه دین حق بر باطل و بر کفار، که خدای تعالی این معنا را با بیان اینکه: 'تنها خدای تعالی اله معبود است نه دیگری؛ چون تدبیر عالم مانند خلقتش قائم به او است و نیز همه نعمت‌ها به او منتهی می‏گردد و هیچ یک از آنها مصنوع غیر او نیست' نتیجه می‏گیرد. پس واجب است همان خدا به تنهایی عبادت شود.

این، آن غرضی است که معظم آیات این سوره آن را دنبال نموده و با بیان‌های مختلفی تعقیب می‏نماید، در ضمن بیان این غرض، آیاتی هم هست که مساله هجرت و پاره‏ای مطالب مناسب با آن را ایراد می‏نماید.

ویژگی‌های سوره نحل:

1. این سوره 128 آیه، 2840 کلمه و 7707 حرف دارد.

2. هفتادمین سوره در ترتیب نزول، و شانزدهمین سوره در مصحف شریف است.

3. پس از سوره کهف و پیش از سوره نوح در مکه نازل شد؛ به جز سه آیه آخر آن؛ ولی برخی از مفسران معتقدند چهل آیه اول این سوره در مکه و بقیه در مدینه نازل شده است.

4. از نظر کمیت از سُوَر مئین است.

5. آیه 49 آن سجده مستحب دارد.

6. سه یا چهار آیه منسوخ دارد.

حرمت شراب، گوشت میته، گوشت خوک، خوردن خون، گوشت حیوانی که بدون ذکر نام خدا ذبح شود، جواز اکل محرمات در صورت اضطرار، استعاذه در تلاوت قرآن و وجوب عمل به عقود و قراردادها، احکام فقهی این سوره‌ است.

مطالب سوره نحل:

1. زندگی زنبور عسل و فواید عسل؛ 2. ذکر نعمت‌های خداوند همانند انواع طیّبات، گیاهان، میوه‌ها و…؛ 3. خداشناسی؛ 4. معاد و بهشت و جهنم؛ 5. هجرت و جهاد؛ 6. بعثت انبیا و اهداف آنان.

منابع

  1. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 444
  2. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 180
  3. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 278
  4. تاریخ قرآن : صفحه 584
  5. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 44
  6. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  7. شناخت سوره های قرآن : صفحه 214
  8. تفسیر نمونه جلد 11 : صفحه 147
  9. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 12 : صفحه 202
  10. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره نحل ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 016، سوره شانزدهم قرآن، سوره نعم

اعم

سوره های قرآن، سُوَر سجده

اخص

آیه 001 نحل، آیه 002 نحل، آیه 004 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 006 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 008 نحل، آیه 009 نحل، آیه 017 نحل، آیه 018 نحل، آیه 024 نحل، آیه 025 نحل، آیه 026 نحل، آیه 027 نحل، آیه 030 نحل، آیه 035 نحل، آیه 036 نحل، آیه 037 نحل، آیه 038 نحل، آیه 041 نحل، آیه 044 نحل، آیه 048 نحل، آیه 049 نحل، آیه 050 نحل، آیه 051 نحل، آیه 053 نحل، آیه 054 نحل، آیه 055 نحل، آیه 056 نحل، آیه 057 نحل، آیه 058 نحل، آیه 061 نحل، آیه 064 نحل، آیه 066 نحل، آیه 067 نحل، آیه 068 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 074 نحل، آیه 075 نحل، آیه 078 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 080 نحل، آیه 081 نحل، آیه 083 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 089 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 091 نحل، آیه 092 نحل، آیه 093 نحل، آیه 095 نحل، آیه 097 نحل ( علوم قرآنی )، آیه 102 نحل، آیه 103 نحل، آیه 106 نحل، آیه 108 نحل، آیه 110 نحل، آیه 112 نحل، آیه 116 نحل، آیه 119 نحل، آیه 124 نحل، آیه 126 نحل، آیه 127 نحل، آیه استعاذه، آیه تبدیل ( علوم قرآنی )، آیه طریق دعوت، اَعدل آیه قرآن

وابسته

اسامی سوره نحل

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره نحل ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره نحل ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 12
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 44، 193
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 23
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 268
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193، 269
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 240، 348
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 12 : صفحه 202
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 278
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 201، 288
  • تاریخ قرآن : صفحه 584
  • تفسیر نمونه جلد 11 : صفحه 147
  • جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 180، 444
  • جواهر القرآن : صفحه 103، 174
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 214
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 142