عملکردها

سوره شوری

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)
هیچ زیررده‌ای ندارد

توضیح مفهومی

سوره شوری : چهل و دومین سوره قرآن

در آیه 38 این سوره، اصل اجتماعی شورا در امور اجرایی، از صفات مؤمنانی بیان شده است که اهل تقوا، نماز، انفاق و همیاری هنگام ستمدیدگی هستند. محور این سوره، وحی و محتوای پیام‌های آن است. برخی از نشانه‌های خدا و نیز نتایج اعمال و راه مستقیم الهی در این سوره بیان شده و مسلمانان را به مشورت در امور فردی و اجتماعی دعوت کرده است؛ به همین مناسبت نام «شوری» برای سوره برگزیده شده است. «حم عسق» که در آغاز سوره آمده، نام دیگر آن است.

این سوره پیرامون مساله وحی سخن می‏گوید که خود نوعی تکلم از ناحیه خدای سبحان با انبیاء و رسل او است. هم چنان که در آغاز می‏فرماید: «کَذلِکَ یُوحِی إِلَیْکَ وَ إِلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ اللَّهُ...»، و در آخر هم می‏فرماید: «وَ ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْیاً»- تا آخر سوره. و نیز در بین سوره هم چند نوبت سخن از وحی می‏آورد، یک جا می‏فرماید: «وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ قُرْآناً عَرَبِیًّا...»، جایی دیگر می‏فرماید: «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّی بِهِ نُوحاً...»، و نیز می‏فرماید: «اللَّهُ الَّذِی أَنْزَلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِیزانَ...»، و همچنین چند نوبت در سوره سخن از رزق به میان آورده چون وحی خود رزقی است برای انبیاء.

بنابراین مساله وحی موضوعی است که در این سوره محور کلام قرار گرفته. و اما مطالب دیگر از قبیل آیات توحید و صفات مؤمنین و کفار، و سرانجامی که هر یک از این دو فریق دارند، و بازگشتشان به خدای سبحان در روز قیامت، از باب: الکلام یجرّ الکلام' (حرف، حرف می‏آورد) می‏باشد، و منظور اوّلی سوره نیست.

گفته شده: این سوره در مکه نازل شده- مگر چند آیه آن که استثناء شده است، و آن آیه: «وَ الَّذِینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ» تا آخر سه آیه، و یکی هم آیه: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی»' تا آخر چهار آیه است‏.

ویژگی‌های سوره شوری:

1. این سوره 53 آیه به عدد کوفی، 50 آیه به عدد دیگر مکتب‌های تفسیری، 56 آیه طبق قول فراء، 860 یا 866 کلمه و 3521 یا 3588 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، شصت و دومین، و در قرآن کریم چهل و دومین سوره است.

3. پس از سوره فصّلت و پیش از سوره زخرف در مکه نازل شد؛ به‌جز آیات 23، 24، 25 و 27 که مدنی و مشتمل بر آیه مؤدت است.

4. از سور مثانی و کمی بیشتر از یک حزب است.

5. بیست و سومین سوره‌ از سوره‌های مقطّعات است و با حروف مقطعه «حم عسق» آغاز شده و سومین سوره از سُوَر حوامیم یا میمات است.

6. گفته‌اند هشت آیه منسوخ دارد.

مطالب سوره شوری:

1. نزول قرآن و آثار هدایتی آن؛ 2. مودّت ذی‌القربی به عنوان پاداش نبوت؛ 3. ادلّه توحید و صفات الهی؛ 4. وحدت ادیان آسمانی و یگانگی اصول آیینی تمام پیامبران (ع) ؛ 5. معاد، تقسیم انسان‌ها به دو گروه بهشتی و جهنمی و سرنوشت آنان در رستاخیز؛ 6. صفات مؤمنان و مباحث اخلاقی؛ مانند: استقامت، عفو و توبه.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 5
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 63
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 42
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
  5. تاریخ قرآن : صفحه 586
  6. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  7. تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 341
  8. شناخت سوره های قرآن : صفحه 344
  9. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 418

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره شوری» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 042، سوره چهل و دوم قرآن، سوره حم عسق، سوره شریعت ( شوری )

اعم

سوره های قرآن، سُوَر حوامیم

اخص

آیه 005 شوری، آیه 007 شوری، آیه 009 شوری، آیه 011 شوری، آیه 015 شوری، آیه 016 شوری، آیه 017 شوری، آیه 018 شوری، آیه 024 شوری، آیه 025 شوری، آیه 027 شوری، آیه 028 شوری، آیه 030 شوری، آیه 040 شوری، آیه 044 شوری، آیه 045 شوری، آیه 049 شوری، آیه 051 شوری، آیه 052 شوری، آیه آل حم، آیه020شوری

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره شوری به زیرصفحه سوره شوری/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 23
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41، 42، 63
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 42
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 281
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193، 269
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 141، 213
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 364
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 5
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 418
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 203
  • تاریخ قرآن : صفحه 586
  • تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 341
  • جواهر القرآن : صفحه 132، 195
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 344
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 145، 405