سوره اَعلی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره اَعلی : هشتاد و هفتمین سوره قرآن
«أعلی» به معنای برتر و بلندتر و صفت ذات مقدس الهی است. در آیه نخست این سوره واژه «أعلی» آمده و نام سوره نیز از همین کلمه گرفته شده است.
در این سوره به توحید خدای تعالی امر شده، توحیدی که لایق به ساحت مقدس او باشد، و نیز به تنزیه ذات متعالیش از اینکه نام مقدسش با نامی دیگر ذکر شود، و یا چیزی که باید به او مستند شود به غیر او نسبت دهند، مثلا کسی دیگر را در خلقت و تدبیر و رزق شریک او بدانند، و به رسول خدا (ص) وعده تایید میدهد، تایید به وسیله علم و حفظ، و نیز وعده میدهد که او را از آسانترین طریق و مناسبترین راه موفق به تبلیغ و دعوت بفرماید.
و سیاق آیات اول سوره سیاق آیات مکی است، و اما ذیل سوره یعنی از جمله: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی...» مورد تردید است؛ برای اینکه از طرق ائمه اهل بیت و همچنین از طرق اهل سنت روایاتی رسیده که منظور از' تزکی' دادن زکات فطره و خواندن نماز عید است، و این را هم میدانیم که روزه و توابعش که یکی زکات فطره است و همچنین نماز عید، بعد از هجرت در مدینه تشریع شده، نتیجه این که آیات ذیل سوره در مدینه نازل شده، پس سوره مورد بحث مشتمل است بر آیات مکی و مدنی هر دو، و این با روایاتی که میگوید این سوره مکی است منافاتی ندارد، برای اینکه میتوان آن را حمل کرد به اینکه منظور صدر سوره است.
ویژگیهای سوره أعلی:
1. نوزده آیه، 72 یا 78 کلمه و 270 یا 271 حرف دارد.
2. هشتمین سورهای است که در مکه پس از سوره تکویر و پیش از سوره لیل بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد و در ترتیب مصحف شریف هشتاد و هفتمین سوره است.
3. از نظر کمیت، از سورههای مفصّل و از نوع اوساط آن بهشمار میآید.
4. در این سوره نَسخی رخ نداده است.
مهمترین مطالب سوره أعلی:
1. تسبیح و تقدیس خداوند متعالی؛ 2. اشاره به قانون نظم و توازن، و هدایت فطری بشر؛ 3. ترغیب به تزکیه نفس و خودسازی؛ 4. مقایسه زندگی فانی دنیا و زندگی جاوید آخرت؛ 5. اشارهای کوتاه به صحف ابراهیم و موسی (ع) و تعالیم آموزنده آنان.
منابع
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 532
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 514
- تفسیر نمونه جلد 26 : صفحه 378
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 148
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 263
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «سوره اَعلی» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 005 اعلی، آیه 006 اعلی، آیه 008 اعلی، آیه 014 اعلی، آیه 015 اعلی، آیه 018 اعلی، آیه 019 اعلی، آیه 1 اعلی
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه سوره اَعلی به زیرصفحه سوره اَعلی/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آموزش علوم قرآن جلد 4 : صفحه 294
- اسلام و هنر : صفحه 207
- اعجاز قرآن : صفحه 590
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 233
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 54
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 294
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (135-138)، 138، 155
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 263
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 514
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 207، 291، 296
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- تفسیر نمونه جلد 26 : صفحه 378
- جواهر القرآن : صفحه 206
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 532
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 148