سوره حاقه ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره حاقه ( علوم قرآنی ) : شصت و نهمین سوره قرآن
«حاقّه» یعنی آن‌چه سزاوار و مسلم و حق است. حاقّه یکی از نام‌های قیامت است که قاطع، کوبنده، حتمی و بی‌کمترین تردید است و اساساً خود قیامت حق است و بدون معاد، زندگی و آفرینش و حیات، پوچ و لغو خواهد بود. این کلمه در سه آیه اول سوره تکرار شده و به همین مناسبت به عنوان نام سوره برگزیده شده است.
این سوره مساله قیامت را به یاد میآورد، در اینجا قیامت را حاقه نامیده، در جای دیگر قارعه و واقعه خوانده است، و در این آیات سخن را در سه فراز سوق داده، در فصلی به طور اجمال سرانجام امتهایی را ذکر میکند که منکر قیامت بودند، و خدای تعالی آنان را به 'اخذ رابیه' (عقوبتی شدید) بگرفت. و در فصلی اوصاف حاقه را بیان میکند، و اینکه در آن روز مردم دو گروهند، یکی اصحاب یمین، و یکی اصحاب شمال، یکی اهل سعادت و دیگری اهل شقاوت. و در فصل سوم بر راستی و درستی خبرها و سخنان قرآن تاکید نموده، آنها را حق الیقین معرفی میکند. در مواردی به امت‌های گذشته و وحی و نبوت نیز پرداخته است. در روایات آمده است که این سوره درباره امیر مومنان علی (ع) نازل شده است؛ زیرا او هم حقی بود که تکذیب‌کنندگان و مخالفینی داشت.
ویژگی‌های سوره حاقه:
1. سوره حاقه 52 آیه به عدد کوفی و حجازی، 51 آیه به عدد بصری و شامی، 256 یا 261 کلمه و 1084 یا 1133 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، هفتاد و هشتمین و در مصحف شریف شصت و نهمین سوره است که پس از سوره ملک و پیش از سوره معارج نازل شد.
3. مکی است.
4. از نظر کمیت از سُوَر مفصّل و از گروه طوال آن است که بخشی از یک حزب قرآن را تشکیل می‌دهد.
5. گفته‌اند تمام آیات این سوره محکم و در آن نسخی رخ نداده است.
نام دیگر این سوره «سلسله» برگرفته از آیه 32 این سوره است.
مطالب مهم سوره حاقه:
1. حقّانیّت و حتمیّت روز قیامت و نشانه‌های وقوع آن؛ 2. تقسیم انسان‌ها در قیامت به اصحاب یمین و اصحاب شمال؛ 3. عظمت قرآن و مصونیت آن از آمیختگی با کلام بشر.
منابع
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 391
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 478
- تاریخ قرآن : صفحه 588
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 466
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-43)
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 431
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره حاقه ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 001 حاقه، آیه 006 حاقه، آیه 007 حاقه، آیه 019 حاقه، آیه 020 حاقه، آیه 022 حاقه، آیه 023 حاقه، آیه 025 الحاقه، آیه 029 حاقه، آیه 030 حاقه، آیه 031 حاقه، آیه 036 حاقه، آیه 041 حاقه، آیه 044 حاقه، آیه 11 حاقه، آیه اُذُن واعیة
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره حاقه ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره حاقه ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 35
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-43)
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 49
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 250
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (137-139)
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 391
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 478
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 206، (290-295)
- تاریخ قرآن : صفحه 588
- تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 431
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 466
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 147