سوره حِجر

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ سوره حِجر

◄ آیه 006 حجر

◄ آیه 013 حجر

◄ آیه 015 حجر

◄ آیه 019 حجر ( علوم قرآنی )

◄ آیه 021 حجر

◄ آیه 022 حجر

◄ آیه 024 حجر

◄ آیه 025 حجر

◄ آیه 029 حجر ( علوم قرآنی )

◄ آیه 030 حجر ( علوم قرآنی )

◄ آیه 031 حجر ( علوم قرآنی )

◄ آیه 042 حجر

◄ آیه 044 حجر

◄ آیه 045 حجر

◄ آیه 047 حجر

◄ آیه 049 حجر

◄ آیه 052 حجر

◄ آیه 056 حجر

◄ آیه 066 حجر

◄ آیه 072 حجر

◄ آیه 087 حجر

◄ آیه 089 حجر

◄ آیه 09 حجر

◄ آیه 090 حجر

◄ آیه 091 حجر

◄ آیه 092 حجر

◄ آیه 095 حجر

◄ آیه 097 حجر

◄ آیه حفظ ( علوم قرآنی )

◄ آیه صفح

توضیح مفهومی

سوره حِجر : پانزدهمین سوره قرآن

«حِجر» نام سرزمینی بین مدینه و شام بود که خداوند حضرت صالح (ع) را برای هدایت مردم آن‌جا فرستاد. خداوند در آیه 80 این سوره از تکذیب پیامبران توسط این قوم و سرانجام شومشان یاد می‌کند که دچار عذاب شدند. نام سوره نیز برگرفته از واژه «حِجر» در همین آیه است. داستان‌های انذاردهنده و سرگذشت اقوام دیگر، از مطالب دیگر این سوره است.

این سوره پیرامون استهزاء کفار به رسول خدا (ص) سخن می‏گوید که نسبت جنون به آن جناب داده و قرآن کریم را هذیان دیوانگان خوانده بودند. در این سوره رسول خدا (ص) را تسلای خاطر داده، و وی را به صبر و ثبات و گذشت از آنان سفارش می‏کند و نفس شریفش را خوشحال و مردم را بشارت و انذار می‏دهد.

برخی مفسران معتقدند این سوره به طوری که از آیاتش بر می‏آید در مکه نازل شده است. طبرسی صاحب مجمع البیان از حسن نقل کرده آیه: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» و آیه: «کَما أَنْزَلْنا عَلَی الْمُقْتَسِمِینَ الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ» در مدینه نازل شده است

در این سوره آیه: «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ...» قرار دارد که با یک مساله تاریخی در باره شروع دعوت اسلامی قابل انطباق است، و آن مساله این است که رسول خدا (ص) در اول بعثت، دعوت خود را علنی نکرد و تا مدت سه و یا چهار و یا پنج سال پنهانی دعوت می‏نمود، زیرا اوضاع آن قدر نامساعد بود که اجازه چنین اقدامی نمی‏داد، لذا در این مدت آحادی از مردم را که احتمال می‏داد دعوتش را قبول کنند، ملاقات می‏کرد و دعوت خود را پنهانی با آنان در میان می‏گذاشت، تا آنکه خدای تعالی با آیه مذکور اجازه داد تا دعوتش را علنی کند.

و این مطلب تاریخی را روایات وارده از طریق شیعه و سنی نیز تایید می‏کند که رسول خدا (ص) در اول بعثت تا چند سال دعوت خود را برای عموم مردم علنی نکرد تا آنکه خدای تعالی آیه: «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ» را فرستاد. آن جناب به میان مردم آمد و دعوت خود را عمومی و علنی کرد. بنابراین می‏توان گفت که سوره مورد بحث مکی است و در ابتدای علنی شدن‏ دعوت نازل شده است.

و از جمله آیات برجسته‏ای که در این سوره واقع شده و حقایق بسیار مهمی از معارف الهی را در بر دارد آیه: «وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ' و آیه' إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ) است.

ویژگی‌های سوره حجر:

1. این سوره 99 آیه، 654 کلمه و 2760 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، پنجاه و چهارمین و پس از سوره یوسف و پیش از سوره انعام نازل شده و در مصحف شریف، پانزدهمین سوره است.

3. مکی است.

4. چهار یا پنج آیه منسوخ دارد.

5. نهمین سوره از سوره‌های مقطّعه است.

محتوا و مطالب مهم سوره:

1. داستان قوم لوط و ایکه و اصحاب حِجر؛ 2. داستان حضرت ابراهیم و لوط (ع) و بشارت فرزند برای حضرت ابراهیم (ع) ؛ 3. داستان ابلیس و تمرّد او از فرمان خدا؛ 4. آفرینش انسان؛ 5. عظمت قرآن و مسئله تحریف‌ناپذیری آن؛ 6. نقش قوانین و سنت‌های الهی بر جامعه.

منابع

1. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 444
2. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 12 : صفحه 95
3. تاریخ قرآن : صفحه 584
4. تفسیر نمونه جلد 11 : صفحه (1-4)
5. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
6. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
7. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
8. شناخت سوره های قرآن : صفحه 209
9. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 272

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره حِجر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 015، سوره پانزدهم قرآن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر الر

اخص

آیه 006 حجر، آیه 013 حجر، آیه 015 حجر، آیه 019 حجر ( علوم قرآنی )، آیه 021 حجر، آیه 022 حجر، آیه 024 حجر، آیه 025 حجر، آیه 029 حجر ( علوم قرآنی )، آیه 030 حجر ( علوم قرآنی )، آیه 031 حجر ( علوم قرآنی )، آیه 042 حجر، آیه 044 حجر، آیه 045 حجر، آیه 047 حجر، آیه 049 حجر، آیه 052 حجر، آیه 056 حجر، آیه 066 حجر، آیه 072 حجر، آیه 087 حجر، آیه 089 حجر، آیه 09 حجر، آیه 090 حجر، آیه 091 حجر، آیه 092 حجر، آیه 095 حجر، آیه 097 حجر، آیه حفظ ( علوم قرآنی )، آیه صفح

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره حِجر به زیرصفحه سوره حِجر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با سوره ها : صفحه 12
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 22
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 267
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) : صفحه 1193
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 182
• التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 347
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 12 : صفحه 95
• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 272
• تاریخ جمع قرآن : صفحه 201، 251، 288
• تاریخ قرآن : صفحه 584
• تفسیر نمونه جلد 11 : صفحه (1-4)
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 444
• جواهر القرآن : صفحه 103، 173
• شناخت سوره های قرآن : صفحه 209
• علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
• پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 142