عملکردها

سوره مدّثر

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

سوره مدّثر : هفتاد و چهارمین سوره قرآن

«مدّثّر» از ریشه «دثار» (لباس رو، روانداز خواب) است، به کسی که روانداز و پوشش خواب را بر سر انداخته و در بستر آرمیده باشد، مدّثّر گویند.

هنگامی که پیامبر (ص) در غار حرا با نزول آیه «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ» به رسالت مبعوث شد و به خانه آمد و از شعله‌های وحی مشتعل بود، جامه به‌خود پیچید و خوابید. سپس این سوره نازل شد و او را به قیام و انذار و تکبیر فراخواند. این سوره، از نخستین سوره‌ها است و از رسالت و قیامت و مشرکان و فرشتگان و تبلیغ و انذار سخن می‌گوید.

ویژگی‌های سوره مدثر:

1. این سوره 56 آیه به عدد کوفی و بصری، 55 آیه به عدد مکی، 255 یا 256 کلمه و 1010 یا 1036 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، چهارمین، دومین یا سومین و در ترتیب قرآن کریم هفتاد و چهارمین سوره است.

3. پس از سوره مزّمّل و پیش از سوره فاتحه در مکه پیش از هجرت نازل شد و هیچ آیه مدنی ندارد.

4. از نظر کمیت، از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و مشتمل بر بخشی از یک حزب قرآن است.

5. دهمین سوره از سوره‌های مخاطبات است و با خطاب «یا أیّها المدّثّر» آغاز شده است.

6. گفته شده است یک آیه منسوخ دارد.

مطالب سوره مدثر:

1. قیام برای مبارزه با فساد اجتماعی و اصلاح جامعه؛ 2. بیان محورهای اصلی دعوت پیامبر (ص) همچون قیام، تبلیغ و انذار؛ 3. طهارت و اجتناب از پلیدی‌ها؛ 4. ویژگی‌های دوزخ و نگهبانان جهنّم و تعداد آن‌ها؛ 5. ویژگی‌های جهنمیان و بهشتیان و سرنوشت آنان؛

6. نشانه‌های انسان‌های متکبر و مغرور؛ 7. معرفی قرآن به عنوان وسیله تذکر و عامل هدایت.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 123
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-42)
  3. تاریخ قرآن : صفحه 589
  4. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  5. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 488
  6. تفسیر نمونه جلد 25 : صفحه 203
  7. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  8. شناخت سوره های قرآن : صفحه 484

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره مدّثر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 074، سوره هفتاد و چهارم قرآن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر مخاطبات

اخص

آیه 001 مدثر، آیه 002 مدثر، آیه 003 مدثر، آیه 004 مدثر، آیه 005 مدثر، آیه 011 مدثر، آیه 018 مدثر، آیه 019 مدثر، آیه 020 مدثر، آیه 025 مدثر، آیه 030 مدثر، آیه 031 مدثر، آیه 036 مدثر، آیه 037 مدثر، آیه 048 مدثر، آیه 050 مدثر، آیه 052 مدثر، آیه 056 مدثر، آیه042 مدثر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره مدّثر به زیرصفحه سوره مدّثر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 37
  • اسباب النزول : صفحه 295
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-42)
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 50
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 50
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 290
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 135، 143
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 245، 374
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 123
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 488
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 206، 290، 295
  • تاریخ قرآن : صفحه 589
  • تفسیر نمونه جلد 25 : صفحه 203
  • جواهر القرآن : صفحه 205
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 484
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 94
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 147