سوره صافات ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره صافات ( علوم قرآنی ) : سی و هفتمین سوره قرآن
«صافات» جمع «صافه» اشاره به گروهی است که صف کشیده‌اند. طبق نظر مشهور مفسران، مراد از «صافات» گروه‌هایی از فرشتگان است که برای انجام فرمان الهی در عالم هستی به صف ایستاده و آماده گرفتن فرمانند.
خداوند در آیه اول این سوره به فرشتگان به صف کشیده شده یا به صفوف منظم پیکارگران و مجاهدان یا پرندگان منظم و به صف کشیده در پرواز یا صفوف نمازگزاران، سوگند یاد کرده است (بنا به تفسیرهای گوناگون در واژه «صافات») . به‌دلیل آغاز این سوره با واژه «الصافات» به همین اسم نامیده شده است.
روح کلی سوره، بیان توحید و ردّ عقاید مشرکان به‌ویژه در زمینه خویشاوندی خدا با جن یا مخلوقات دیگر است. در این سوره بر مساله توحید احتجاج شده، و مشرکین مخالف توحید را تهدید نموده و مؤمنین خالص را بشارت میدهد و سرانجام کار هر یک از دو طایفه را بیان میکند. سپس نام عدهای از بندگان مؤمن خود را که بر آنان منت نهاده و وعده داده که بر دشمنانشان غالب و پیروز کند، ذکر میکند و در خاتمه سوره بیانی ایراد میفرماید که به منزله خلاصهگیری از غرض سوره است، یعنی تنزیه خدا، و سلام بر بندگان مرسل و حمد خدای تعالی در برابر رفتار نیکی که با ایشان کرده. گفته شده: این سوره به شهادت سیاقش در مکه نازل شده است.
ویژگی‌های سوره صافات:
1. طبق نظر مشهور و بیشتر مکاتب تفسیری، 182 آیه، به عدد بصری 181 آیه، 820 یا 862 کلمه و 3823 یا 3826 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول پنجاه و ششمین و در قرآن کریم سی و هفتمین سوره است.
3. پس از سوره انعام و پیش از سوره لقمان در مکه نازل شد.
4. از نظر حجم، از سور مئین و شامل اندکی بیشتر از یک حزب قرآن است.
5. گفته‌اند یک آیه منسوخ (آیه 174) دارد. برخی، آیات منسوخ این سوره را چهار آیه دانسته‌اند.
6. نخستین سوره قرآن است که با سوگند آغاز می‌شود.
محتوای سوره صافات:
1. اشاره به گروه‌هایی از فرشتگان؛ 2. اشاره به گروه شیاطین وسوسه‌گر؛ 3. مسئله نبوت و سرنوشت تکذیب‌کنندگان پیامبران الهی؛ 4. معاد و شرح‌حال کافران و مشرکان در قیامت و شرح‌حال بندگان مخلص خدا و نتیجه‌بخشی اعمال نیک آنان، و صحنه‌های دیگر از قیامت؛ 5. بخش‌هایی از تاریخ پیامبران (ع) همچون ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، موسی، هارون، عیسی، لوط و یونس (ع) ؛ 6. پیروزی لشکر حق بر لشکر کفر، شرک و نفاق.
منابع
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 120
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
- تاریخ قرآن : صفحه 586
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- تفسیر نمونه جلد 19 : صفحه 1
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 319
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 393
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره صافات ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 001 صافات، آیه 005 صافات، آیه 006 صافات ( علوم قرآنی )، آیه 008 صافات، آیه 035 صافات، آیه 036 صافات، آیه 047 صافات، آیه 049 صافات، آیه 057 صافات، آیه 064 صافات، آیه 065 صافات، آیه 071 صافات، آیه 072 صافات، آیه 073 صافات، آیه 077 صافات، آیه 084 صافات، آیه 088 صافات، آیه 089 صافات، آیه 093 صافات، آیه 099 صافات، آیه 10 صافات، آیه 103 صافات، آیه 105 صافات، آیه 110 صافات، آیه 113 صافات، آیه 123 صافات، آیه 125 صافات، آیه 127 صافات، آیه 130 صافات ( علوم قرآنی )، آیه 158 صافات، آیه 164 صافات، آیه 165 صافات، آیه 168 صافات، آیه 176 صافات، آیه 177 صافات، آیه 179 صافات، آیه102 صافات
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره صافات ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره صافات ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 21
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41، 43
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 39
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 279
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- البرهان فی علوم القرآن : صفحه 229
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 141
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 243، 362
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 120
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 393
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 203، 289، 294
- تاریخ قرآن : صفحه 586
- تفسیر نمونه جلد 19 : صفحه 1
- جواهر القرآن : صفحه 126، 193
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 319
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 144