عملکردها

سوره یس ( علوم قرآنی )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

سوره یس ( علوم قرآنی ) : سی و ششمین سوره قرآن

این سوره با حروف مقطعه و نورانی «یس» آغاز و به همین اسم هم نامگذاری شده است. یکی از القاب پیامبر اکرم (ص) نیز «یس» است.

در این سوره که روی سخنش با پیامبر (ص) است، پایه‌های سه‌گانه دین (توحید، نبوت و معاد) مطرح و نیز حالت مردم در قبول و ردّ دعوت‌ها، و سرانجامِ مجرمان و پرهیزگاران در قیامت بیان شده است.

خداوند در این سوره نخست از مساله نبوت شروع کرده، حال مردم را در قبول و رد دعوت انبیا بیان می‏کند که نتیجه دعوت حق انبیاء، احیای مردم است، و این که آنان در راه سعادت واقع شوند و حجت را بر مخالفین تمام کند، و به عبارت دیگر تکمیل هر دو دسته مردم است، عده‏ای را در طریق سعادت، و جمعی را در طریق شقاوت.

آن گاه بعد از بیان مساله نبوت به مساله توحید منتقل می‏شود، و آیاتی چند از نشانه‏های وحدانیت خدا را برمی‏شمارد، و سپس به مساله معاد منتقل شده، زنده شدن مردم را در قیامت برای گرفتن جزا، و جداسازی مجرمین از متقین را بیان نموده سپس سرانجام حال هر یک از این دو طایفه را توصیف می‏کند. و در آخر دوباره به همان مطلبی که آغاز کرده بود برگشته، خلاصه‏ای از اصول سه‏گانه را بیان، و بر آن‌ها استدلال می‏کند و سوره را ختم می‏نماید.

و از آیات برجسته و بسیار علمی این سوره آیه: «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ فَسُبْحانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» است، پس این سوره شانی عظیم دارد، چون هم متعرض اصول سه‏گانه است و هم شاخه‏هایی که از آن اصول منشعب می‏شود. روایاتی هم از طریق شیعه و سنی آمده که فرمودند: برای هر چیزی قلبی است، و قلب قرآن سوره یس است.

ویژگی‌های سوره یس:

1. دارای 83 آیه به عدد کوفی، 82 آیه به عدد قاریان دیگر، 729 یا 733 کلمه و 3000 یا 3068 حرف است.

2. در ترتیب نزول، چهل و یکمین و در مصحف شریف سی و ششمین سوره است.

3. پس از سوره جن و پیش از سوره فرقان قرار دارد.

4. مکی است؛ جز آیه 45 که مدنی است.

5. از نظر کمّیّت از سور مثانی، و شامل حدود یک حزب قرآن است.

6. نوزدهمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه آغاز شده است.

7. گروهی از مفسران معتقدند در این سوره نسخی واقع نشده است؛ در مقابل، دسته‌ای دیگر گفته‌اند یک آیه از این سوره نسخ شده است.

مهم ترین مطالب سوره یس:

1. بیان عظمت و اهمیت قرآن در قالب سوگند به آن؛ 2. رسالت و نبوت عامه و خاصه؛ 3. داستان پیامبران شهر انطاکیه و شخصی که برای ارشاد به آن دیار رفت؛ 4. خداشناسی و نشانه‌های قدرت و عظمت خداوند؛ 5. رستاخیز و حشر و نشر و کیفیت زنده شدن مردگان؛ 6. سخن گفتن اعضا و جوارح در قیامت؛ 7. اراده تکوینی الهی.

نیز ر.ک:اسامی سوره یس.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 62
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 194
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 63
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 49
  5. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
  6. تفسیر نمونه جلد 18 : صفحه 307
  7. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  8. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  9. تاریخ قرآن : صفحه 586
  10. شناخت سوره های قرآن : صفحه (313-315)
  11. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 390

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره یس ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

دافعه (سوره یس)، سوره 036، سوره حبیب نجّار، سوره دافعه، سوره سی و ششم قرآن، سوره قاضیه، سوره معمّمه، سوره یاسین ( علوم قرآنی )، قلب قرآن

اعم

سوره های قرآن

اخص

آیه 001 یس، آیه 002 یس، آیه 008 یس، آیه 009 یس، آیه 012 یس ( علوم قرآنی )، آیه 013 یس، آیه 014 یس، آیه 015 یس، آیه 018 یس، آیه 020 یس، آیه 022 یس، آیه 026 یس، آیه 030 یس، آیه 035 یس، آیه 036 یس، آیه 037 یس، آیه 038 یس، آیه 039 یس، آیه 040 یس، آیه 045 یس، آیه 047 یس، آیه 050 یس، آیه 052 یس، آیه 053 یس، آیه 054 یس، آیه 055 یس، آیه 059 یس، آیه 069 یس ( علوم قرآنی )، آیه 076 یس، آیه 077 یس، آیه 078 یس، آیه 079 یس، آیه 080 یس، آیه 081 یس، آیه 082 یس، آیه 083 یس، آیه 10 یس، آیه065 یس

وابسته

اسامی سوره یس، فضیلت سوره یس

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره یس ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره یس ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 20
  • آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 194
  • اسلام و هنر : صفحه 286
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43، 49، 63، 194
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 38
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 279
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 52، 144
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 362
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 62
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 390
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 203، 286، 289
  • تاریخ قرآن : صفحه 586
  • تفسیر نمونه جلد 18 : صفحه 307، 310
  • جواهر القرآن : صفحه 79، 125
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه (313-315)، 314، 315
  • عدم تعادلهای مالی دولت و نرخ تورم در ایران #12396# جلد 1 : صفحه 193
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 144