عملکردها

سوره انبیاء ( علوم قرآنی )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

سوره انبیاء ( علوم قرآنی ) : بیست و یکمین سوره‌ قرآن

در ابتدای سوره انبیاء اساس دعوت پیامبران، فرجام پیروان و مخالفان و موضعگیری خصمانه مشرکان با آیین توحیدی بیان شده، و در خلال سوره یادی از سرگذشت ابراهیم، لوط، اسحاق، یعقوب، نوح، داوود، سلیمان، ایوب، اسماعیل، ادریس، یونس، زکریا و یحیی به میان آمده است؛ از این رو، نام این سوره را «انبیاء» نهاده‌اند. و به مناسبت کلمه آغازین سوره، به آن 'سوره اقتَرَبَ' هم گفته می‌شود.

غرض این سوره گفتگو پیرامون مساله نبوت است که مساله توحید و معاد را زیر بنای آن قرار داده، نخست داستان نزدیک بودن روز حساب و غفلت مردم از آن، و نیز اعراضشان از دعوت حقی که متضمن وحی آسمانی است را ذکر می‏کند، که ملاک حساب روز حساب همین‏ها است.

و سپس از آنجا به موضوع نبوت، و استهزاء مردم منتقل می‏شود، نبوت خاتم انبیا (ص) و نسبت ساحر به وی دادن و کلماتش را هذیان و خودش را مفتری و شاعر خواندن را ذکر می‏کند. آن گاه گفتار آنان را با بیان اوصاف کلی انبیای گذشته به طور اجمال رد نموده می‏فرماید: پیغمبر اسلام نیز همان گرفتاری‌ها را باید ببیند، چون آنچه این می‏گوید همان است که آن حضرات می‏گفتند.

پس از آن، داستان جماعتی از انبیا (ع) را برای تایید گفتار اجمالی خود می‏آورد و سخنی از موسی و هارون، سرگذشتی از ابراهیم، اسحاق، یعقوب و لوط، و شرحی از نوح، داوود، سلیمان، ایوب، اسماعیل، ادریس، ذو الکفل، ذو النون، زکریا، یحیی و عیسی که درود خدا بر آنان باد، می‏آورد.

آن گاه با یادکرد روز حساب و آنچه که مجرمین و متقین در آن روز کیفر و پاداش می‏بینند، بحث را جمع بندی می‏کند و می‏فرماید: سرانجام نیک از آن متقین خواهد بود و زمین را بندگان صالحش ارث می‏برند. آن گاه بیان می‌شود که اعراض اینان از نبوت به خاطر اعراضشان از توحید است و به همین جهت بر مساله توحید اقامه حجت می‏کند، همانطور که بر مساله نبوت اقامه نموده است. از آنجایی که این سوره به دلیل سیاقش و به اتفاق مفسرین در مکه نازل شده تهدید و وعید در آن، از بشارت و وعده بیش تر است.

ویژگی‌های سوره انبیاء:

1. دارای 112 آیه به عدد کوفی، 111 آیه به عدد دیگران، 1168 یا 1177 کلمه، و 4890 یا 4870 حرف است.

2. در ترتیب مصحف شریف، بیست و یکمین و در ترتیب نزول، هفتاد و سومین سوره است که پس از سوره ابراهیم و پیش از سوره مؤمنون نازل شد.

3. به‌جز آیات 52 تا 55 که بین راه مکه و مدینه نازل شد، بقیه سوره مکّی به‌شمار می‌آید.

4. از نظر حجم از سُوَر مئین است که دقیقاً نیم جزء از قرآن را دربر گرفته است. گفته‌اند در این سوره دو یا سه آیه منسوخ وجود دارد.

محتوای عمده سوره:

1. بخش‌هایی از زندگی شانزده پیامبر از 25 پیامبری که نام آنان در قرآن آمده است؛ 2. خداشناسی، توحید، نبوت، شفاعت و ابتلای بشر.

منابع

  1. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 317
  2. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 448
  3. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 181
  4. تاریخ قرآن : صفحه 585
  5. پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 143
  6. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
  7. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 61
  8. تفسیر نمونه جلد 13 : صفحه (347-350)
  9. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  10. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  11. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 14 : صفحه 244

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره انبیاء ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 021، سوره أنبیاء، سوره انبیا، سوره بیست و یکم قرآن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر عِتاق، سُوَر مِئین

اخص

، آیه 003 انبیاء، آیه 005 انبیاء، آیه 006 انبیاء، آیه 015 انبیاء، آیه 016 انبیاء، آیه 017 انبیاء، آیه 018 انبیاء، آیه 023 انبیاء، آیه 024 انبیاء، آیه 026 انبیاء، آیه 030 انبیاء، آیه 032 انبیاء، آیه 033 انبیاء، آیه 034 انبیاء، آیه 035 انبیاء، آیه 036 انبیاء، آیه 037 انبیاء، آیه 039 انبیاء، آیه 040 انبیاء، آیه 041 انبیاء، آیه 047 انبیاء، آیه 048 انبیاء، آیه 050 انبیاء، آیه 060 انبیاء، آیه 062 انبیاء، آیه 063 انبیاء، آیه 065 انبیاء، آیه 076 انبیاء، آیه 078 انبیاء، آیه 079 انبیاء، آیه 081 انبیاء، آیه 083 انبیاء، آیه 084 انبیاء، آیه 087 انبیاء، آیه 088 انبیاء، آیه 089 انبیاء، آیه 090 انبیاء، آیه 091 انبیاء، آیه 092 انبیاء، آیه 093 انبیاء، آیه 095 انبیاء، آیه 096 انبیاء، آیه 097 انبیاء، آیه 098 انبیاء، آیه 099 انبیاء، آیه 101 انبیاء، آیه 103 انبیاء، آیه 107 انبیاء ( علوم قرآنی )، آیه 162 انبیاء، آیه025 انبیاء

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره انبیاء ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره انبیاء ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اسلام و هنر : صفحه 202
  • اعجاز قرآن : صفحه 585
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41، 61
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 29
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 29
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 273
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 137، 198
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 241، 353
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 14 : صفحه 244
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 317
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 202، 288
  • تاریخ قرآن : صفحه 585
  • تفسیر نمونه جلد 13 : صفحه (347-350)
  • جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 181، 448
  • جواهر القرآن : صفحه 108، 181
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 143