سوره یوسف ( علوم قرآنی )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ سوره یوسف ( علوم قرآنی )

◄ آیه 003 یوسف

◄ آیه 004 یوسف

◄ آیه 005 یوسف

◄ آیه 006 یوسف

◄ آیه 017 یوسف

◄ آیه 018 یوسف

◄ آیه 019 یوسف

◄ آیه 021 یوسف

◄ آیه 022 یوسف

◄ آیه 024 یوسف

◄ آیه 029 یوسف

◄ آیه 030 یوسف

◄ آیه 032 یوسف

◄ آیه 033 یوسف

◄ آیه 040 یوسف

◄ آیه 041 یوسف

◄ آیه 042 یوسف

◄ آیه 043 یوسف

◄ آیه 047 یوسف

◄ آیه 049 یوسف

◄ آیه 051 یوسف

◄ آیه 052 یوسف

◄ آیه 053 یوسف

◄ آیه 055 یوسف

◄ آیه 067 یوسف

◄ آیه 073 یوسف

◄ آیه 076 یوسف

◄ آیه 080 یوسف

◄ آیه 081 یوسف

◄ آیه 082 یوسف

◄ آیه 083 یوسف

◄ آیه 084 یوسف

◄ آیه 085 یوسف

◄ آیه 086 یوسف

◄ آیه 087 یوسف

◄ آیه 090 یوسف

◄ آیه 092 یوسف

◄ آیه 10 یوسف

◄ آیه 100 یوسف

◄ آیه 101 یوسف

◄ آیه 102 یوسف

◄ آیه 108 یوسف

◄ آیه 110 یوسف ( علوم قرآنی )

توضیح مفهومی

سوره یوسف ( علوم قرآنی ) : دوازدهمین سوره قرآن

تمام آیات این سوره جز چند آیه آخر همگی سرگذشت جالب و عبرت‌انگیز حضرت یوسف (ع) را بیان می‌کنند؛ به همین دلیل، این سوره به نام آن حضرت نامگذاری شده است.

غرض این سوره بیان ولایتی است که خداوند نسبت به بنده‏اش دارد، البته آن بنده‏اش که ایمان خود را خالص، و دلش را از محبت او پر کرده و دیگر جز به سوی او به هیچ سوی دیگری توجه نداشته باشد. آری، چنین بنده‏ای را خداوند خود عهده‏دار امورش شده، او را به بهترین وجهی تربیت می‏کند، و راه نزدیک شدنش را هموار، و از جام محبت سرشارش می‏کند، آن چنان که او را خالص برای خود می‏سازد و به زندگی الهی خود زنده‏اش می‏کند، هر چند اسباب ظاهری همه در هلاکتش دست به دست هم داده باشند، او را بزرگ می‏کند هر چند حوادث او را خوار بخواهند، عزیزش می‏کند هر چند نوائب و ناملایمات روزگار او را به سوی ذلت بکشاند و قدر و منزلتش را منحط سازد.

خداوند این غرض را در خلال بیان داستان یوسف تامین نموده و در هیچ سوره‏ای از قرآن کریم هیچ داستانی به مانند داستان یوسف بطور مفصل و از اول تا به آخر نیامده. علاوه، در این سوره غیر از داستان یوسف داستان دیگری هم نیامده، و سوره‏ای است مخصوص به یوسف (ع) .

آری، یوسف بنده‏ای بود خالص در بندگی، و خداوند او را برای خود خالص کرده بود، و به عزت خود عزیزش ساخته بود با این که تمامی اسباب بر ذلت و خواریش اجتماع کرد و او را در مهلکه‏ها انداخت، و خداوند او را از همان راهی که به سوی هلاکتش می‏کشانید به سوی زندگی و حیاتش می‏برد. برادرانش بر او حسد بردند و او را در چاه دور افتاده‏ای افکندند، و سپس به پول ناچیزی فروخته، و خریداران او را به مصر بردند و در آنجا به خانه سلطنت و عزت راه یافت. آن کس که در آن خانه ملکه بود، با وی بنای مراوده را گذاشت و او را نزد عزیز مصر متهم ساخت، و چیزی نگذشت که خودش نزد زنان اعیان و اشراف مصر اقرار به پاکی و برائت وی کرد. دوباره اتهام خود را دنبال نموده او را به زندان انداخت، و همین سبب شد که یوسف مقرب درگاه سلطان گردد. و نیز همان پیراهن خون‏آلودش که باعث نابینایی پدرش یعقوب شد، همان پیراهن در آخر باعث بینایی او گردید، و به همین قیاس تمامی حوادث تلخ وسیله ترقی او گشته، به نفع او تمام شد.

و کوتاه سخن، هر پیشامدی که در طریق تکامل او سد راهش می‏شد خداوند عین همان پیشامد را وسیله رشد و پخته شدن او و باعث موفقیت و رسیدن به هدفش قرار داد، و همواره خدا او را از حالی به حالی تحول می‏داد تا آنجا که او را ملک و حکمت ارزانی داشته او را برگزید، و تاویل احادیث را به او بیاموخت، و نعمت خود را بر او تمام نمود، همانطوری که پدرش به او وعده داده بود.

در جمله‏ای که بعد از رؤیای یوسف و تعبیر پدرش آورده و فرموده: «لَقَدْ کانَ فِی یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلِینَ» اشعار به این معنا دارد که گویا اشخاصی از رسول خدا (ص) داستان یوسف و یا مطلبی را سؤال کرده بودند که با این داستان ارتباط داشته، و این اشعار مؤید آن روایاتی است که می‏گوید قومی از یهود، مشرکین مکه را وادار کردند تا نزد رسول خدا (ص) آمده از سبب انتقال بنی اسرائیل به مصر پرسش کنند- چون بنی اسرائیل فرزندان یعقوب بودند که خود ساکن سرزمین شام بودند- مشرکین هم این سؤال را در میان نهادند، و در جوابشان این سوره نازل شد.

بنابراین، غرض این سوره بیان داستان یوسف (ع) و داستان آل یعقوب است. خداوند با بیان این داستان غرض عالی از آن را استخراج کرده است و آن مساله ولایت خدای تعالی نسبت به بندگان مخلص است که در ابتدا و خاتمه این سوره به طور چشم‏گیری منعکس است.

ویژگی‌های سوره یوسف:

1. این سوره 111 آیه، 1766، 1776 یا 1795 کلمه و 7166 یا 7305 حرف دارد.

2. پنجاه و سومین سوره‌ای بود که نازل شد و در قرآن دوازدهمین سوره است.

3. پس از سوره هود و پیش از سوره حِجر نازل شد و مکی به شمار می‌آید؛ به جز آیات 1، 2، 3 و 7 که گفته شده مدنی است؛ اما کمی دقت درارتباط این چهار آیه با آیات دیگر نشان می‌دهد نمی‌توان آن‌ها را از بقیه آیات این سوره تفکیک کرد. بنابراین، احتمال نزول این چهار آیه در مدینه بسیار ضعیف است.

4. از سوره‌های مئین و ششمین سوره از سوره‌های مقطعات است.

5. در این سوره آیه ناسخ و منسوخی وجود ندارد.

6. فرقه «عجارده» این سوره را جزو قرآن ندانسته‌اند.

7. تنها سوره‌ای است که بیش از یکصد آیه دارد و نامی از بهشت و جهنم در آن نیامده است.

آن بخش از زندگی حضرت یوسف (ع) که در این سوره آمده عبارت است از:

1. رؤیای حضرت یوسف (ع) و تعبیر آن؛ 2. حضرت یوسف (ع) قربانی حسادت برادران؛ 3. از دامن پرمهر پدر تا قعر چاه؛ 4. از قعر چاه تا بردگی؛ 5. از بردگی تا خانه عزیز مصر؛ 6. دام عشق زلیخا برای حضرت یوسف (ع) ؛ 7. رؤیای زندانیان و تعبیر حضرت یوسف (ع) ؛ 8. رؤیای پادشاه و تعبیر حضرت یوسف (ع) ؛ 9. از زندان تا دربار عزیز مصر؛ 10. دیدار برادران با حضرت یوسف (ع) ؛ 11. دیدار حضرت یوسف و حضرت یعقوب (ع).

منابع

1. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 442
2. تفسیر نمونه جلد 9 : صفحه 292
3. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
4. شناخت سوره های قرآن : صفحه 194
5. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 254
6. تاریخ قرآن : صفحه 584
7. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
8. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 255
9. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
10. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 11 : صفحه 73

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره یوسف ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

دُرّة العِقْد قرآن، سوره 012، سوره احسن القصص، سوره دوازدهم قرآن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر الر

اخص

آیه 003 یوسف، آیه 004 یوسف، آیه 005 یوسف، آیه 006 یوسف، آیه 017 یوسف، آیه 018 یوسف، آیه 019 یوسف، آیه 021 یوسف، آیه 022 یوسف، آیه 024 یوسف، آیه 029 یوسف، آیه 030 یوسف، آیه 032 یوسف، آیه 033 یوسف، آیه 040 یوسف، آیه 041 یوسف، آیه 042 یوسف، آیه 043 یوسف، آیه 047 یوسف، آیه 049 یوسف، آیه 051 یوسف، آیه 052 یوسف، آیه 053 یوسف، آیه 055 یوسف، آیه 067 یوسف، آیه 073 یوسف، آیه 076 یوسف، آیه 080 یوسف، آیه 081 یوسف، آیه 082 یوسف، آیه 083 یوسف، آیه 084 یوسف، آیه 085 یوسف، آیه 086 یوسف، آیه 087 یوسف، آیه 090 یوسف، آیه 092 یوسف، آیه 10 یوسف، آیه 100 یوسف، آیه 101 یوسف، آیه 102 یوسف، آیه 108 یوسف، آیه 110 یوسف ( علوم قرآنی )

وابسته

سوره خالی از جنّت و نار

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره یوسف ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره یوسف ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 20
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 263
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193، 255
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 180
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 11 : صفحه 73
• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 254
• تاریخ جمع قرآن : صفحه 201، 288
• تاریخ قرآن : صفحه 584
• تفسیر نمونه جلد 9 : صفحه 292
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 442
• شناخت سوره های قرآن : صفحه 194
• علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 81
• پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 142