سوره عادیات
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره عادیات : یکصدمین سوره قرآن
«عادیات» اسب‌های تیزتک و تندرو هستند که هنگام دویدن، همهمه صدایشان به‌گوش می‌رسد. خداوند در نخستین آیه این سوره به چنین اسب‌ها و اسب‌سواران چابکی سوگند می‌خورد که از سُم اسبان آن‌ها آتش می‌پرد و سحرگاهان بر دشمن هجوم می‌آورند؛ و سوره بدین مناسبت 'عادیات' نامیده شده است.
این سوره در باره ناسپاسی انسان و کفران نعمتهای پروردگارش و حب شدیدش نسبت به خیر سخن میگوید، و نتیجه میگیرد انسان با این که دوستدار خیر خلق شد، و با این که خیر را تشخیص میدهد، اگر انجام ندهد حجتی بر خدا ندارد، بلکه خدا بر او حجت دارد، و به زودی به حسابش میرساند. برخی نکات تربیتی و انسان‌شناسی نیز در آن مطرح می‌شود و سوره با اشاره‌ای به رستاخیز و قیامت پایان می‌یابد.
و این سوره به شهادت سوگندهای اولش در مدینه نازل شده، چون یکی از آن سوگندها جمله «وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً... » است، که ظاهرش این است که مراد از آن، اسبان سربازان و مجاهدین در جنگ است، و پیداست که جنگ‌های اسلامی در مدینه واقع شده، و مساله جهاد بعد از هجرت تشریع شد، روایاتی که از طرق شیعه از ائمه اهل بیت (ع) رسیده و نیز برخی روایات اهل سنت، مؤید این نظریه است، چون در آن روایات آمده که این سوره در باره امیرمومنان علی (ع) و گروه رزمی همراه او نازل شده است که در جنگ «ذات‌السلاسل» (در سال هشتم هجرت) به دشمن شبیخون زدند. هرچند برخی براین اعتقادند که در مکه نازل شده است.
ویژگی‌های سوره عادیات:
1. یازده آیه، چهل کلمه و 160، 163 یا 169 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، چهاردهمین و در قرآن کریم یکصدمین سوره است.
3. پس از سوره عصر و پیش از سوره کوثر نازل شده است.
4. تمام آیات این سوره یکباره و به صورت مجموعی فرود آمد و از سُوَر جمعی‌النزول است.
5. بیست و دومین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود.
6. نسخی در آن واقع نشده است.
7. از سُوَر مفصّل و از نوع قصار آن به شمار می‌آید.
سوره با قسم به عادیات آغاز شده و به همین سبب به «عادیات» نامگذاری شده است.
مطالب سوره عادیات:
1. سوگند به اسبان تیزرو جنگی و تجلیل از مجاهدان راه خدا؛ 2. ترسیم پیروزی سپاه اسلام به فرماندهی امام علی (ع) در جنگ «ذات السلاسل»؛ 3. بخل و ناسپاسی انسان؛ 4. زنده شدن مردگان در رستاخیز.
منابع
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 345
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 537
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 581
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 235
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره عادیات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره عادیات به زیرصفحه سوره عادیات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 48
- اسباب النزول : صفحه 305
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 296
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193، 194
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 135، 141، 160
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 345
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 537
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 208
- تاریخ قرآن : صفحه 590
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 235
- جواهر القرآن : صفحه 208
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 581
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 215
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 149