عملکردها

سوره ممتحنه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

سوره ممتحنه : شصتمین سوره قرآن

«ممتحنه» به‌معنای زن امتحان شده است. در آیه 10 این سوره می‌فرماید: «زنان مؤمنی را که به‌سوی شما هجرت کرده‌اند بیازمایید! اگر واقعاً ایمان آورده بودند، آنان را دوباره نزد مشرکان برنگردانید؛ زیرا بر آنان حرامند». نام سوره نیز از همین آیه گرفته شده است.

این سوره متعرض مساله دوستی مؤمنین با کفار است، و از آن به سختی نهی می‏کند، و در خلال آیات متعرض احکامی در باره هجرت، بیعت و ایمان زنان مسلمان، مرز دوستی‌ها و دشمنی‌ها و سیاست خارجی مؤمنان درباره دشمن و برخی مسائل تربیتی شده است. این سوره در سال دهم هجرت در مدینه نازل شد.

ویژگی‌های سوره ممتحنه:

1. سیزده آیه، 340 یا 348 کلمه و 1510 یا 1560 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، نود و یکمین و در قرآن شصتمین سوره آن است.

3. پس از سوره احزاب و پیش از سوره نساء در مکه نازل شد و هیچ آیه مکی ندارد.

4. از نظر کمّیّت از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و شامل حدود یک‌چهارم یک حزب است.

5. گفته شده است سه آیه منسوخ دارد.

احکام فقهی سوره:

1. منع دوستی با دشمنان اسلام؛ 2. جواز ارتباط با کافرانی که سر جنگ و توطئه با مسلمانان را ندارند؛ 3. حرمت ازدواج زنان مسلمان با کافران؛ 4. حرمت ازدواج مردان مسلمان با زنان کافر.

سایر مطالب سوره ممتحنه:

1. استقلال فکری و سیاسی اسلام بر مبنای حبّ و بغض فی الله؛ 2. حضرت ابراهیم (ع) و حضرت محمد (ص) دو اسوه برای بشر؛ 3. بیعت زنان با پیامبر (ص) پس از فتح مکه؛ 4. امتحان زنان مهاجر.

نیز ر.ک:اسامی سوره ممتحنه.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 226
  2. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 460
  3. تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 3
  4. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194
  5. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
  6. تاریخ قرآن : صفحه 587
  7. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 195
  8. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
  9. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
  10. شناخت سوره های قرآن : صفحه 428

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره ممتحنه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 060، سوره امتحان، سوره شصتم قرآن، سوره مرأه، سوره مودت

اعم

سوره های قرآن، سُوَر مخاطبات

اخص

آیه 001 ممتحنه، آیه 002 ممتحنه، آیه 004 ممتحنه، آیه 006 ممتحنه، آیه 008 ممتحنه، آیه 010 ممتحنه، آیه 011 ممتحنه، آیه 012 ممتحنه، آیه 013 ممتحنه، آیه امتحان

وابسته

اسامی سوره ممتحنه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره ممتحنه به زیرصفحه سوره ممتحنه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 30
  • اسباب النزول : صفحه 281
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41، 43، 195
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 47
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 76
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 288
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 251
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 137، 143
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 372
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 226
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 460
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 205، 290
  • تاریخ قرآن : صفحه 587
  • تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 3
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 428
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
  • لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 193
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 146