سوره محمد (ص)
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره محمد (ص) : چهل و هفتمین سوره قرآن
نام «محمد» چهار بار در قرآن از جمله در آیه 2 این سوره آمده، و نام سوره از آن گرفته شده است. سوره، وصفی از کافران و روش‌ها و عملکردهای آنان و نیز وصفی از مؤمنان و اعمال نیک و صفات پسندیده آنان است، و از نعمت‌های خداوند به مؤمنان و عقوبت‌های وارد شده بر کافران سخن می‌گوید، و نیز مقایسه‌ای است میان این دو جناح حق و باطل در دنیا و آخرت.
نام دیگر این سوره «قتال» است؛ زیرا که عنصر بارز جنگ با کفار و فرمان موضعگیری قاطع مقابل آنان، از پیشانی این سوره انقلابی آشکار است. چنان‌که از لحن آیات هم پیدا است، این سوره در مدینه و در دوره قدرت و آمادگی رزمی مسلمانان نازل شده است.
این سوره «الذین کفروا» نیز نامیده شده است.
ویژگی‌های سوره محمد (ص) :
1. دارای 38 آیه به عدد کوفی، چهل آیه به عدد بصری، 39 آیه به عدد حجازی و شامی، 539 یا 542 کلمه و 2349 یا 2424 حرف است.
2. در ترتیب نزول، نود و پنجمین و در کتاب خدا چهل و هفتمین سوره است.
3. پس از سوره حدید و پیش از سوره رعد در مدینه پس از هجرت نازل شد؛ به جز آیه 13 که در مسیر هجرت فرود آمد و با معیار زمانی، آن را نیز مدنی دانسته‌اند.
4. از نظر کمیت، از سُوَر مثانی و دارای مقداری کمتر از یک حزب قرآن است.
5. این سوره دو آیه منسوخ دارد.
مهم‌ترین مطالب سوره:
1. ایمان و کفر و مقایسه موقعیت مؤمنان و کافران در دنیا و آخرت؛ 2. جهاد و دستورهای فقهی درباره اسیران؛ 3. بیان بخشی از حالات منافقان؛ 4. روی نیاوردن به صلح ذلت‌بار؛ 5. دستور به سیر در زمین (جهانگردی) و عبرت‌گیری از سرنوشت اقوام و ملل گذشته؛ 6. تشویق به تدبر در قرآن.
منابع
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 182
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 222
- تاریخ قرآن : صفحه 587
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194
- تفسیر نمونه جلد 21 : صفحه 387
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 367
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 430
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره محمد (ص)» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 001 محمد، آیه 002 محمد، آیه 003 محمد، آیه 004 محمد، آیه 006 محمد، آیه 008 محمد، آیه 013 محمد، آیه 015 محمد، آیه 016 محمد، آیه 020 محمد، آیه 021 محمد، آیه 023 محمد، آیه 024 محمد ( علوم قرآنی )، آیه 029 محمد، آیه 031 محمد، آیه 032 محمد، آیه 033 محمد، آیه 035 محمد، آیه 038 محمد ( علوم قرآنی )، آیه لحن القول ( علوم قرآنی )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره محمد (ص) به زیرصفحه سوره محمد (ص)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 25
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 194
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 43
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194، 269
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 251
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 135
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 367
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 222
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 430
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 204، 289
- تاریخ قرآن : صفحه 587
- تفسیر نمونه جلد 21 : صفحه 387
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 182
- جواهر القرآن : صفحه 197
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 367
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 145