نزول قرآن
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
نزول قرآن : کیفیت نزول قرآن بر پیامبر (ص) ؛ از مباحث تاریخ قرآن
در آیات زیادی مسأله نزول قرآن کریم مطرح شده است. از جمله در آیه 185سوره بقره می‌فرماید: «شهر رمضان الذی اُنزل فیه القرآن»؛ ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است.
و در آیه اول سوره قدر می‌فرماید: «إنا أنزلناه فی لیلة القدر»؛ ما آن «قرآن» را در شب قدر نازل کردیم.
ظاهر این دو آیه شریفه این است که تمام قرآن در ماه رمضان، و در شب قدر نازل شده است.
در اینجا سؤالی مطرح است، و آن این که هم از نظر تاریخی، و هم از نظر ارتباط محتوای قرآن با حوادث زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم مسلم است که این کتاب آسمانی به طور تدریجی، و در طیّ 23 سال نازل گردید، این امر چگونه با دو آیه مذکور که می‌گوید: قرآن در ماه رمضان و شب قدر نازل شده است سازگار می‌باشد؟
پاسخ این سؤال- به گونه‌ای که بسیاری از محققان گفته اند- این است که قرآن دارای دو نزول بوده است:
1. نزول دفعی، که در یک شب تمام آن بر قلب پاک پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم، یا بیت المعمور، یا از لوح محفوظ به آسمان دنیا نازل گردید.
2. نزول تدریجی، که در طول 23 سال دوران نبوت انجام گرفت.
البته در قرآن شواهدی بر خلاف این نظریه وجود دارد؛ مانند: «وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً...» (فرقان// 32) که در اینجا «تنزیل» به معنای نزول دفعی به کار رفته است. از طرفی بعضی از اهل لغت تصریح کرده‌اند. که «تنزیل» و «انزال» بر یک معنا دلالت دارند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 228
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 32
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (145-157)
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه (49-62)
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 42
- تاریخ قرآن : صفحه 181
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 182
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- نزول آیات بعد از انتظار طولانی، نزول سوره حمد، نزول قرآن از لوح محفوظ، نزول قرآن بر جبرئیل، نزول قرآن به حرف واحد، نزول قرآن به زبان عربی، نزول قرآن به سبعة اَحْرُف، نزول قرآن به لسان صحابه، نزول قرآن توسط جبرئیل، نزول مکرر
- به لحاظ اختصاص به پیامبراسلام(ص)ویاشمول آن به سایرپیامبران:
- نزول خاص، نزول عام
- به لحاظ کیفیت نزول:
- نزول تدریجی، نزول دفعی
وابسته
- آخر ما نزل، احادیث نزول قرآن، اسباب نزول، اعجاز نزولی قرآن، اول ما نزل، اولین روز نزول قرآن، اولین ماه نزول قرآن، تنزّلات قرآن، دوره فَترت وحی، دوره نزول قرآن، زمانهای نزول قرآن، سالهای نزول قرآن، شبهات نزول قرآن، عرضه قرآن، کیفیت نزول قرآن، ما نزل بعد طول الانتظار، مدّت نزول قرآن، مصداق وحی قرآنی، مکانهای نزول قرآن، هدف نزول قرآن، وحی الهی ( علوم قرآنی )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نزول قرآن به زیرصفحه نزول قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اعجاز القرآن : صفحه 6م
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 146، 156، 157، 163
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 117
- الاتقان فی علوم القرآن : صفحه 142
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 35
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 3، 32، 33، 228، 229، 486، 489
- التفسیر و المفسرون جلد 1 : صفحه 24
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 45، 46، 47، 48، (101-124)، (145-157)، 305
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 170
- القرآن الکریم سوره 2 ، آیه 185
- القرآن الکریم سوره 94 ، آیه 1
- القرآن الکریم سوره 95 ، آیه 1
- القرآن الکریم سوره 96 ، آیه 1
- القرآن الکریم سوره 97 ، آیه 1
- القرآن فی الاسلام : صفحه 149
- تاریخ قرآن : صفحه 181
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 526
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 182
- علوم القرآن : صفحه 25، 31، 45، 47، 49، 57، 121
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه (49-62)
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 7 : صفحه 82
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 42، 43، 44، 50، 51، 107، 154، 217، 238
- گوهر مراد : صفحه 392