اجماع ( اصول فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ اجماع ( اصول فقه )

◄ اجماع اجتهادی

◄ اجماع امامیه

◄ اجماع اهل حرمین

◄ اجماع اهل حل و عقد

◄ اجماع اهل سنت

◄ اجماع اهل عصر

◄ اجماع اهل مدینه

◄ اجماع اکثر

◄ اجماع بر مورد اختلاف

◄ اجماع بسیط ( اصول فقه )

◄ اجماع بعد اجماع

◄ اجماع بعد اختلاف

◄ اجماع تابعین

◄ اجماع تحقیقی

◄ اجماع تشرفی

◄ اجماع تعبدی ( اصول فقه )

◄ اجماع تقدیری

◄ اجماع تقریری

◄ اجماع تقیه‌ای

◄ اجماع حدسی

◄ اجماع خلفای راشدین

◄ اجماع دخولی

◄ اجماع در عصر نبی ( ص )

◄ اجماع ریاضتی

◄ اجماع سکوتی

◄ اجماع شیخین

◄ اجماع صحابه ( اصول فقه )

◄ اجماع صریح

◄ اجماع ظنی

◄ اجماع عترت

◄ اجماع عملی ( اصول فقه )

◄ اجماع فقها

◄ اجماع قطعی ( اصول فقه )

◄ اجماع قولی ( اصول فقه )

◄ اجماع لطفی

◄ اجماع محصل ( اصول فقه )

◄ اجماع مدرکی ( اصول فقه )

◄ اجماع مرکب ( اصول فقه )

◄ اجماع مسلمین

◄ اجماع مصرَین

◄ اجماع منقول ( اصول فقه )

◄ اجماع کشفی

توضیح مفهومی

اجماع ( اصول فقه ) : اثبات حکمی شرعی به سبب اتفاق جماعتی بر آن حکم

اجماع در لغت، به معنای عزم و اتفاق است، مثلاً گفته می‌شود: ' اجمع فلان علی کذا؛ فلان شخص عزم بر آن کار نمود '، یا گفته می‌شود: ' اجمع القوم علی کذا؛ قوم بر فلان امر اتفاق کرد '. و در اصطلاح، با توجه به اختلاف علمای اصول در شرایط حجیت اجماع، تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

1. اتفاق جماعتی از علما بر یکی از امور دینی که کاشف از رأی معصوم (ع) باشد؛

2. اتفاق امت محمد (ص) بر یکی از امور دینی ؛

3. اتفاق اهل حل و عقد امت محمد (ص) ؛

4 - اجتماع مجتهدان امت محمد (ص) در یک عصر بر یکی از امور دینی ؛

5. اتفاق اهل حرمین (مکه و مدینه) ؛

6. اتفاق اهل مصرین (کوفه و بصره) .

با توجه به اختلاف تعبیرهای موجود در تعریف اجماع، می‌توان چنین نتیجه گرفت که اجماع به معنای اتفاق جماعتی بر حکم شرعی است، به صورتی که در اثبات آن حکم مؤثر باشد .

این تعریف دربرگیرنده تعریف‌های علمای شیعه و سنی است، هر چند آنها در دلیل حجیت اختلاف دارند؛ اهل سنت می‌گویند: دلیل حجیت این است که امت بر خطا اجتماع نمی‌کنند؛ ' لا تجتمع امتی علی خطاء '، ولی شیعه اجماع امت را به دلیل کشف از حکم معصوم (ع) حجت می‌داند.

اولین اجماعی که در تاریخ مسلمانان دلیل واقع شد، اجماع ادعا شده بر بیعت ابوبکر برای خلافت بر مسلمانان می‌باشد که پس از آن اجماع را دلیل همه مسائل فرعی و شرعی قرار داده و برای حجیت آن از کتاب، سنت و عقل بهره گرفتند، که تمام این ادله و پاسخ آنها در کتاب‌های اصولی آمده است.

اصولیون اهل سنت، اجماع را به عنوان دلیلی مستقل در مقابل کتاب و سنت، معتبر می‌دانند.

البته واژه ' اجماع ' در کتاب‌های اصولی و فقهی شیعه نیز به کار رفته و از نظر علمای شیعه فی الجمله (در صورتی که کاشف از قول معصوم باشد) معتبر شناخته شده است.

بنابراین، اجماع معتبر در نزد اهل سنت و شیعه، دارای اشتراک لفظی و تباین معنوی است، زیرا نزد علمای اهل سنت، خود اتفاق موضوعیت دارد، اما نزد علمای شیعه، اتفاق، طریق کشف نظر معصوم (ع) است.

منابع

1. معارج الاصول : صفحه 125
2. مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 189
3. معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 172
4. فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 79
5. انوار الاصول جلد 2 : صفحه 392
6. سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 298
7. سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 291
8. جواهر الاصول (ج2) : صفحه 34
9. اصول الفقه جلد 2 : صفحه 93
10. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 181
11. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 242
12. اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 512
13. الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 255
14. الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 46
15. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اجماع ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اجامیع

اعم

ادله اربعه ( اصول فقه )

اخص

اجماع اکثر، اجماع اهل حل و عقد، اجماع اهل عصر، اجماع اهل مدینه، اجماع بر مورد اختلاف، اجماع بعد اجماع، اجماع بعد اختلاف، اجماع در عصر نبی ( ص )

به لحاظ بیان:

اجماع سکوتی، اجماع صریح

به لحاظ تعددمجمع علیه:

اجماع بسیط ( اصول فقه )، اجماع مرکب ( اصول فقه )

به لحاظ دلیل:

اجماع تعبدی ( اصول فقه )، اجماع مدرکی ( اصول فقه )

به لحاظ طریق کشف:

اجماع اجتهادی، اجماع تشرفی، اجماع تقریری، اجماع تقیهای، اجماع حدسی، اجماع دخولی، اجماع ریاضتی، اجماع کشفی، اجماع لطفی

به لحاظ فعلیت:

اجماع تحقیقی، اجماع تقدیری

به لحاظ کیفیت بیان:

اجماع عملی ( اصول فقه )، اجماع قولی ( اصول فقه )

به لحاظ کیفیت نفسانی:

اجماع ظنی، اجماع قطعی ( اصول فقه )

به لحاظ مجمعین:

اجماع امامیه، اجماع اهل حرمین، اجماع اهل سنت، اجماع تابعین، اجماع خلفای راشدین، اجماع شیخین، اجماع صحابه ( اصول فقه )، اجماع عترت، اجماع فقها، اجماع مسلمین، اجماع مصرَین

به لحاظ نحوه تحصیل:

اجماع محصل ( اصول فقه )، اجماع منقول ( اصول فقه )

وابسته

ارکان اجماع، استحسان اجماع، استصحاب حال اجماع، استصحاب حکم اجماع، انقراض عصر اجماع، تخصیص سنت به اجماع، تعارض اجماع و سنت، تعارض مصالح مرسله و اجماع، حجیت اجماع، طرق کاشفیت اجماع، مستند اجماع، نسخ اجماع

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجماع ( اصول فقه ) به زیرصفحه اجماع ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آرمان ها و واقعیت های اسلام : صفحه 200، 201، 202
• آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 24، 48
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 114، 185، 358
• اصطلاحات الاصول : صفحه 23
• اصول الاستنباط : صفحه 202، 217، 270، 334
• اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 300، 310
• اصول السرخسی جلد 2 : صفحه 105، 108، 116، 117
• اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 512
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 93، 94، 95، 98، 100، 104، 107، 206
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 152، 167، 168، 169، 191، 194، 212، 217، 221، 231، 233، 235، 239، 247، 356، 371
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 197، 212، 218، 253، 255، 256، 270، 271، 318، 344، 375، 420، 461، 491، 602، 631، 664، 669
• البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه 123، 325
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 270
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 53، 60، 124
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 296
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه 56، 127، 150، 152
• الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 242
• الفوائد الحائریة : صفحه 102، 297، 309
• اللمع فی اصول الفقه : صفحه 53، 243، 245، 249، 250، 256
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 411
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 4 : صفحه 17، 19، 20، 21، 22، 124، 125، 144، 145، 147، 159، 175، 180، 181، 185، 196، 198، 199، 206، 207، 209، 285
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 278
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 24، 155
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 182، 281، 391
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 22
• المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 219
• المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 192، 266، 269، 271
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 17، 360
• المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 165، 207، 333، 400
• المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت) جلد 1 : صفحه 173
• المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت) جلد 2 : صفحه 211
• المنقذ من التقلید جلد 2 : صفحه 262
• الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 120، 151، 152
• الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 46، 50
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 392، 393
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 62، 91، 218، 247، 323، 562
• بحوث فی الاصول جلد -3 : صفحه 45، 183
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 62، 343، 395
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 100، 153، 301، 539
• تقریرات اصول : صفحه 114، 116
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 98، 188
• جواهر الاصول (ج2) : صفحه 34
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 133، 235، 399
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 107، 108، 143، 270، 273، 275، 276
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 143، 145، 148، 149، 151
• سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 291، 298
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 37
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 2 : صفحه 144
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 192، 225، 226، 227، 228، 230، 238، 356، 415
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 79، 82، 91، 112، 145، 162، 163، 301
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 562، 719، 815
• فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 259
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 50، 158، 191، 365
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 788
• قوانین الاصول جلد 1 : صفحه 346
• کتاب التعریفات : صفحه 4
• کفایة الاصول : صفحه 347، 348، 390، 440
• مبادی اصول الفقه : صفحه 83
• مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 189، 190، 193، 195
• مبادی فقه و اصول : صفحه 35
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 13 : صفحه 361
• محاضرات فی اصول الفقه : صفحه 39
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 195، 282
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 13
• معارج الاصول : صفحه 125، 131
• معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 171، 172، 178، 179
• مفاتیح الاصول : صفحه 333
• مقالات اصولی : صفحه (36-37)
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 181
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 55، 255، 438
• منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 37
• نهایة الاصول : صفحه 517، 527، 533
• نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 136، 235
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 33
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 242، 251
• نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 33
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 242، 251