اجماع حدسی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اجماع حدسی : حدس رأی معصوم «ع» به سبب اتفاق نظر فقها
اجماع حدسی به این معنا است که از راه تحصیل اتفاق علما در یک مسئله، نظر و رأی امام (ع) حدس زده شود؛ به این صورت که همیشه بین اتفاق مرئوسین بر امری و رضایت رئیس آنها نسبت به آن امر، ملازمه عادی وجود دارد؛ البته این ملازمه در زمانی است که اتفاق آنها ناشی از یک نوع تبانی و هماهنگی قبلی نباشد.
در کتاب ' فوائد الاصول ' آمده است:
' و قیل ان المدرک فی حجیته هو الحدس برأیه (ع) و رضاه بما اجمع علیه، للملازمة العادیة بین اتفاق المرئوسین المنقادین علی شیء و بین رضا الرئیس بذلک الشیء و یحکی ذلک عن بعض المتقدمین ' [۱] .
بنا بر این تقریب، هم چنان که دیدگاه‌های ' شافعی ' و ' ابوحنیفه ' را می‌توان از نظریات شاگردانشان کشف کرد، اجماع و اتفاق علمای شیعه نیز آشکار کننده قول امام (ع) است. از ویژگی‌های این اجماع، ضرورت احراز اتفاق همه فقها در همه اعصار است، زیرا از اتفاق فقهای یک عصر نمی‌توان به رأی امام (ع) رسید.
نکته:
' شیخ انصاری ' در رسائل، ' محقق قمی ' در قوانین و ' حاج آقارضا همدانی ' در مصباح الفقیه، طریقه حدس را پذیرفته‌اند و ' صاحب فصول ' این طریقه را به معظم محققین نسبت داده است.
پانوشت
منابع
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 243
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 86
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (208-209)
- مفاتیح الاصول : صفحه 497
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 4 : صفحه (358-359)
- کفایة الاصول : صفحه 331
- سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 313
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 404
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 309
- انوارالهدایة فی التعلیقة علی الکفایة جلد 1 : صفحه 257
- جلد 3 : صفحه 212
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجماع حدسی به زیرصفحه اجماع حدسی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- جلد 3 : صفحه 212
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 103، 107
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه 170
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 243
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 196، 197، 198، 199
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 404، 405، 417
- انوارالهدایة فی التعلیقة علی الکفایة جلد 1 : صفحه 257
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 246
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 309
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 100
- سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 313
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 229
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 86
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 149
- کفایة الاصول : صفحه 331، 332
- مفاتیح الاصول : صفحه 497
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (208-209)
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 4 : صفحه 349، (358-359)
- نهایة الاصول : صفحه 533