مقدمه ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مقدمه ( اصول فقه ) : بحث از ملازمه شرعی میان مقدمه و ذی المقدمه
مراد از این اصطلاح، بحث از حکم مقدمه در مسئله ثبوت ملازمه شرعی بین حکم شرعی ذی المقدمه و حکم مقدمه آن است؛ به بیان دیگر، آیا مقدمه همان حکمی را دارد که غایت و ذی المقدمه دارد یا خیر.
هر چند عقل بدون شک، به ملازمه میان ذی المقدمه و مقدمه اش حکم می‌کند، مانند حکم عقل به ملازمه میان رفتن روی بام و نصب نردبان، اما بحث در ملازمه شرعی، میان حکم شرعی ذی المقدمه و مقدمه آن است؛ برای مثال، آیا حکم وجوب شرعی نماز، به وضو، که مقدمه شرعی آن است، سرایت می‌کند یا خیر؟ در این مسئله میان اصولی‌ها اختلاف است.
در کتاب‌های اصولی قدما، از این بحث، با عنوان ' مقدمه واجب ' و در میان متأخران، با عنوان ' ملازمه بین وجوب ذی المقدمه و وجوب مقدمه ' گفت‌و‌گو می‌شود، هر چند اختصاص به مقدمه واجب ندارد، بلکه در مقدمه حرام، مستحب و مکروه نیز مطرح است.
نکته:
در این که این بحث، از مباحث الفاظ است یا از مباحث عقلی، و نیز از مسایل اصولی است یا فقهی، اختلاف است.
نیز ر.ک:مقدمه علم ( اصول فقه ).
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه (256-259)
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 209
- بدایع الافکار : صفحه 298
- اصطلاحات الاصول : صفحه 255
- شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 134
- مقالات الاصول : صفحه 298
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 270
- نهایة الاصول : صفحه 159
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 2 : صفحه 122
- بحوث فی الاصول جلد 1 : صفحه 141
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 271
- تقریرات اصول جلد 2 : صفحه 63
- کتاب التعریفات : صفحه 99
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- مقدمه خارجی ( اعم )، مقدمه داخلی ( اعم )
- به لحاظ اجزاءوشرائط:
- مقدمه خارجی ( اخص )، مقدمه داخلی ( اخص )
- به لحاظ اختیار:
- مقدمه اختیاری، مقدمه غیر اختیاری
- به لحاظ استقلال درخطاب:
- مقدمه تبعی
- به لحاظ ایصال:
- مقدمه غیر موصله، مقدمه موصله
- به لحاظ تحصیل دروقت:
- مقدمه مفوّته، مقدمه موسّعه
- به لحاظ تسبیب:
- مقدمه تولیدی، مقدمه غیر تولیدی
- به لحاظ حصول نتیجه:
- مقدمه صحت، مقدمه علم ( اصول فقه )، مقدمه وجوب، مقدمه وجود
- به لحاظ حکم ذی المقدمه:
- مقدمه حرام، مقدمه مستحب، مقدمه مکروه، مقدمه واجب
- به لحاظ حکم مقدمه:
- مقدمه مباحه، مقدمه محرمه
- به لحاظ فعل وترک:
- مقدمه تَرکیه، مقدمه فعلیه
- به لحاظ قدرت:
- مقدمه غیر مقدور، مقدمه مقدور
- به لحاظ قصدقربت:
- مقدمه تعبدی، مقدمه توصلی
- به لحاظ محدوده اعتبار:
- مقدمه شرعی، مقدمه عرفی، مقدمه عقلی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مقدمه ( اصول فقه ) به زیرصفحه مقدمه ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 215، 220، 242
- اصطلاحات الاصول : صفحه 255، 257، 258، 259
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 271
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 411
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 45
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 77
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 236، 238
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 355، 357، 358، 360، 418
- بحوث فی الاصول جلد -1 : صفحه 134، 140، 141، 142
- بحوث فی الاصول جلد 1 : صفحه 141
- بحوث فی الاصول : صفحه 141
- بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 177، 179
- بدایع الافکار : صفحه 298
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 216، 217، 224، 283
- تقریرات اصول جلد 2 : صفحه 63
- تقریرات اصول : صفحه 63
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 215، 216، 221، 222، 224، 296
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه (256-259)، (259-256)
- شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 134
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 4 : صفحه 337
- فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 263، 271، 355، 356، 384
- کتاب التعریفات : صفحه 99
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 209
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 296، 304
- مقالات الاصول : صفحه 298
- منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 95، 102، 106، 107، 108، 241، 281
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 2 : صفحه 122
- نهایة الاصول : صفحه 155، 159
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 270
- نهایة الدرایة فی شرح الکفایة جلد 1 : صفحه 166