عملکردها

مقدمه تعبدی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

مقدمه تعبدی : مقدمه مشروط به قصد قربت هنگام امتثال

مقدمه تعبدی، مقابل مقدمه توصلی بوده و عبارت است از مقدمه‌ای که موافقت و امتثال امر آن، به قصد قربت نیاز دارد؛ به بیان دیگر، در سقوط امر آن، علاوه بر ایجاد مأموربه در خارج، همراه بودن آن با قصد قربت نیز لحاظ شده است، زیرا صرف نظر از مقدمه بودن، عبادت نیز است و صرف انجام مأموربه، بدون مقارنت با قصد قربت، موجب سقوط امر آن نمی‌گردد. طهارات سه گانه ـ وضو، غسل و تیمم ـ از مقدمات عبادی محسوب می‌شود، زیرا حتماً باید به داعی امر و به قصد قربت انجام شود؛ برای مثال، اگر کسی بدون قصد قربت وضو بگیرد، عملش صحیح نیست و چنان چه با آن حالت نماز بخواند نمازش مانند نماز بدون قصد قربت باطل است.

نکته:

چون تمام اوامر غیری، توصلی می‌باشد و مسئله استحقاق عقوبت و مثوبت در اوامر غیری، مطرح نیست ـ مخصوص اوامر نفسی است _ این اشکال پیش می‌آید که چگونه در مورد طهارات سه گانه این امر صادق نیست و انجام آنها موجب قرب به خدا و مثوبت است؛ به بیان دیگر، چه چیز سبب شده که طهارات سه گانه در عین حال که امر غیری دارد و اوامر غیری، توصلی می‌باشد، قصد قربت در آنها معتبر بوده و باید به داعی امر انجام شود و بر انجام آنها نیز ثواب مترتب است؟ به این سوال، پاسخ‌های گوناگون داده شده است، از جمله این که طهارات ثلاث ذاتاً عبادت می‌باشد و امر استحبابی نفسی به آنها تعلق گرفته است، و با حفظ عبادیت و استحباب نفسی، برای نماز و امثال آن، مقدمیت دارد، به صورتی که در تحقق مقدمه، باید عبادیت و قصد قربت رعایت گردد و در نتیجه، بر موافقت آن ثواب بار می‌شود.

منابع

  1. اصول الفقه جلد 1 : صفحه (265-266)
  2. ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (301-305)
  3. بدایع الافکار : صفحه 336
  4. بدایع الافکار : صفحه 321
  5. آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 171
  6. المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 262
  7. انوار الاصول جلد 1 : صفحه 428
  8. کفایة الاصول : صفحه 139
  9. سیری کامل در اصول فقه جلد 5 : صفحه (323-327)
  10. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «مقدمه تعبدی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مقدمات عبادی، مقدمه عبادی

اعم

مقدمه ( اصول فقه )

وابسته

مقدمه توصلی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مقدمه تعبدی به زیرصفحه مقدمه تعبدی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 171
  • اصول الفقه جلد 1 : صفحه (265-266)
  • المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 262
  • انوار الاصول جلد 1 : صفحه 428
  • ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه (301-305)
  • بدایع الافکار : صفحه 321، 336
  • حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 264
  • دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 428
  • سیری کامل در اصول فقه جلد 5 : صفحه (323-327)
  • کفایة الاصول : صفحه 139
  • محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 397
  • نهایة الاصول : صفحه 186، 189