غیر مستقلات عقلی ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
غیر مستقلات عقلی ( اصول فقه ) : مُدرَکات عقلیِ نیازمند به شرع در استنباط حکم شرعی
غیر مستقلات عقلی، مقابل مستقلات عقلی بوده و به قضایایی گفته می‌شود که مدرک آنها عقل است و در صورت انضمام مقدمه شرعی به آنها، صلاحیّت استنباط حکم شرعی از آنها وجود دارد. در غیر مستقلات عقلی، حاکم علی الاطلاق عقل نیست، بلکه عقل همواره صغرای قیاس را از شرع می‌گیرد و سپس حکم به ملازمه عقلی، میان حکم صغری و حکم شرعی دیگر می‌نماید، مثل این که شرع مقدس در جایی به وجوب شرعی ذی المقدمه حکم می‌نماید، و چون انجام ذی المقدمه بدون به جا آوردن مقدمه آن امکان ندارد، عقل، با درک این ملازمه، حکم وجوب شرعی مقدمه را کشف می‌کند. برای نمونه، شارع به جا آوردن حج را بر مکلفان واجب کرده، ولی درباره پیمودن مسافت تا مکه معظمه، حکم صریحی ندارد؛ در این جا عقل می‌گوید نظر به این که میان ادای فریضه حج و طی مسافت، ملازمه عقلی است، پس حکم شارع مبنی بر وجوب ذی المقدمه (حج) ، مستلزم حکم به وجوب مقدمه (طی مسافت) نیز هست.
این گونه دلیل عقلی را، از این رو که عقل به تنهایی به حکم شرعی ـ وجوب مقدمه ـ دست نیافته، بلکه به کمک حکم شارع ـ وجوب ذی المقدمه ـ آن را دریافته است، غیر مستقل عقلی گویند.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 233
- الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 74
- المعجم الاصولی : صفحه 785
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «غیر مستقلات عقلی ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
- استلزام عقلی، استلزامات عقلی ( اصول فقه )، دلیل عقلی غیر مستقل، عقلیات غیر مستقله، غیر مستقلات یقینی، مدرکات عقلی غیر مستقل، ملازمات عقلی غیر مستقل، ملازمات غیر مستقل عقلی
اعم
اخص
- اجتماع اراده و کراهت، اجتماع امر و نهی، اِجزا، دلالت نهی بر فساد، مقدمه ( اصول فقه )، ملازمه استحقاق عقاب و بطلان عمل، ملازمه امر به شیء و نهی از ضد، ملازمه عدم استحقاق عقاب وصحت عمل
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه غیر مستقلات عقلی ( اصول فقه ) به زیرصفحه غیر مستقلات عقلی ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 129
- اصطلاحات الاصول : صفحه 135
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 198، 199، 233، 293
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 115
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 92
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 281
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 201
- الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 74
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 83
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 158
- المعجم الاصولی : صفحه 785
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 218
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 58
- تقریرات اصول : صفحه 118
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 313
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 203
- علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی : صفحه 93
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 70
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 1 : صفحه 123
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 2
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 6
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 246
- نهایة الدرایة فی شرح الکفایة جلد 1 : صفحه 160