ملاک مقدمیت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ملاک مقدمیت : معیار تحقق رابطه مقدّمیت بین دو چیز
ملاک مقدمیت، به معنای معیاری است که وجود آن، سبب تحقق رابطه مقدمیت بین دو چیز میگردد. برای وجود رابطه مقدمیت دو امر لازم است:
1. میان دو چیز تغایر در وجود باشد، خواه تغایر حقیقی یا اعتباری، مانند: طهارت که مقدمه نماز است و وجود طهارت و نماز با یک دیگر تغایر حقیقی دارند، و یا مانند: اجزای ماهیت و خود آن (کل) که دارای دو وجود خارجی مستقل نمیباشد و تغایر آنها اعتباری (به شرط شیء و لابشرط) است؛ یعنی اجزا، نسبت به اجتماع، لابشرط، و کل، نسبت به اجتماع، به شرط شیء میباشد.
2. وجود یکی بر وجود دیگری متوقف باشد؛ یعنی یکی بعد از دیگری به وجود آید، مانند: طهارت که اگر نباشد، نماز نیز وجود پیدا نمیکند.
در کتاب ' نهایة الافکار ' آمده است:
' ان الملاک فی مقدمیة شیء لشیء انما هو کون الشیء مما یتوقف علیه وجود الشیء و فی رتبة سابقة علیه… ' [۱] .
و هم چنین در کتاب ' منهاج الاصول ' آمده است:
' و لازم ذلک ان یکون بینهما تعدد فی الوجود و التوقف بنحو تتخلل الفاء بینهما فیقال وجب فوجد فلا یدخل فی محل النزاع ما کان بینهما تلازم بنحو لا توقف بینهما… ' [۲].
پانوشت
منابع
- مقالات الاصول : صفحه 291
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 1 : صفحه 392
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 206
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «ملاک مقدمیت» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه ملاک مقدمیت به زیرصفحه ملاک مقدمیت/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- جلد 10 : صفحه 418
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 206
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 303
- کفایة الاصول : صفحه 161
- مقالات الاصول جلد 1 : صفحه 291
- مقالات الاصول : صفحه 291
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 1 : صفحه 392
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 2 : صفحه 118
- منهاج الاصول جلد 1 : صفحه 273
- نهایة الاصول : صفحه 181
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 262، 265