ظواهر الفاظ
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
ظواهر الفاظ : معانی به دست آمده از ظهور الفاظ
هر گاه لفظی سبب ظن ـ در نوع عقلا ـ به معنایی شود، آن معنا را ' معنای ظاهر ' آن لفظ می‌گویند؛ بنابراین، ظواهر الفاظ یعنی معناهایی که الفاظ در آنها ظهور دارد.
برای تشخیص ظاهر لفظ راه هایی بیان شده است:
1. وضع لفظ: هرگاه انسان دریابد که یک لفظ برای معنایی وضع شده است، این علم به وضع، سبب ظهور لفظ در آن معنا می‌گردد؛
2. قرینه خاص یا عام: اگر قرینه عام یا خاص بر اراده یک معنا از لفظی آورده شود این قرینه سبب ظهور لفظ در آن معنا می‌گردد. البته آوردن قرینه در جایی لازم است که یا لفظ در غیر معنایی که برای آن وضع شده است، استعمال گردد و یا لفظ برای بیشتر از یک معنا و جداگانه وضع شده باشد؛
3. تبادر: صحت حمل و عدم صحت سلب و اطراد؛
4. اجرای اصول لفظی مرادی، هم چون: اصالة عدم الاشتراک، اصالة الحقیقة، اصالة الظهور. با رجوع به این اصول نیز می‌توان به ظهور لفظ ـ در مرحله ظهور تصدیقی و تشخیص مراد ـ پی برد.
نکته:
در منشأ حجیت ظواهر الفاظ اختلاف است، ولی دیدگاه مشهور این است که حجیت ظواهر الفاظ از باب بنای عقلا است.
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 301
- اصطلاحات الاصول : صفحه 232
- اصول الاستنباط : صفحه 188
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 90
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 130
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 231
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «ظواهر الفاظ» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ظواهر الفاظ به زیرصفحه ظواهر الفاظ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- جلد 3 : صفحه 179
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 79
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 90
- اصطلاحات الاصول : صفحه 232
- اصول الاستنباط : صفحه 188
- اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 163، 236، 237
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 130، 135، 138
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 197
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 328
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 144
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 230
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 3 : صفحه 152
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 137، 138
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 161
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 120
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 3 : صفحه 375
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 385
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 231
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 276، 299
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 300، 301
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 196
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 2 : صفحه 159
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 74، 264
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 144، 146
- کفایة الاصول : صفحه 323
- مقالات اصولی : صفحه 24
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 536