مکّی و مدنی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مکّی و مدنی : تقسیم آیات قرآن به مکّی و مدنی
یکی از تقسیمات کلیدی آیات و سوره‌های قرآن، تقسیم آن‌ها به مکّی و مدنی است. ضوابط و معیارهایی همچون: زمان، مکان و مخاطب، برای مکی و مدنی بودن ذکر کرده‌اند. بر اساس معیار مکانی آیات و سوره‌های نازل شده قبل یا بعد از هجرت در مکه را «مکّی» و آیات نازل شده پس از هجرت و در مدینه را «مدنی» گفته‌اند.
در صورت اشتباه، به ضوابط دیگری همچون فحوا و مخاطب و خصایص شایع مکی و مدنی برای شناسایی آیات تمسک می‌شود.
از مهم‌ترین فواید شناخت مکی و مدنی، شناسایی ناسخ از منسوخ است؛ یعنی چون همیشه آیه ناسخ از نظر زمان، متأخر از آیه منسوخ است، غالب آیات ناسخ، مدنی‌اند. همچنین از فواید شناخت مکی و مدنی، معرفت و شناسایی خاص از عام و مقیّد از مطلق است.
نیز ر.ک:ضوابط مکی و مدنی، سور مکی، آیات مکی، اولین آیه مکی، آخرین آیه مکی.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (36-45)
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (187-194)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 162
- تاریخ قرآن : صفحه (601-624)
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مکّی و مدنی به زیرصفحه مکّی و مدنی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آموزش علوم قرآن : صفحه 297
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 36، 38
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (187-194)، 188
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (239-253)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (129-237)، 162
- تاریخ قرآن : صفحه (601-624)
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 195، 197، 202، 203
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه (73-82)