عملکردها

اهل شرف ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

اَشراف: اشخاص دارای جایگاه اجتماعی برجسته به لحاظ ریاست، ثروت یا نَسَب.

اشراف گاه بر اشخاص دارای منزلت معنوی نیز اطلاق می‌گردد (--' اهل فضل) . از آن به مناسبت در باب‌های زکات، وکالت، نکاح و قضاء سخن رفته است.

از سهم زکات مؤلفة القلوب به دو نوع از اشراف داده می‌شود؛ نخست، رؤسای قبائلی که در اسلام استوارند و پرداخت

________________________________________

505

زکات (--' زکات) به آنان، موجب ترغیب رؤسای مشرک قبائل، به اسلام می‌شود و دوم، رؤسای قبائلی که در اسلام ثابت قدم و استوار نیستند و با پرداخت زکات، می‌توان به ثبات و استواری آنان امیدوار بود. 1

مستحب است اشراف در منازعات برای خود وکیل بگیرند. 2

اشراف می‌توانند با اشخاص پایین تر از خود ازدواج کنند و همسانی (--' کفالت) در زوجین از لحاظ دینی معتبر است. 3

شوهر در صورتی که همسرش از اشراف است، باید برای او خدمتکار بگیرد و مزد او را بپردازد. نیز باید نفقه (--' نفقه) این همسر را متناسب با شأنش بدهد. مرجع تشخیص این تناسب، عرف است. 4

قاضی باید با دو طرف نزاع به مساوات رفتار کند؛ هر چند آن دو به لحاظ شرافت و پستی متفاوت باشند. 5

1 - تذکرة الفقهاء 5 252.

2 - الروضة البهیة 4 377.

3 - جامع المقاصد 12 136.

4 - جواهر الکلام 31 336.

5 - تحریر الوسیلة 2 409.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 504

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اهل شرف ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اَشراف ( فقه )، ذا شرف، ذو شرف، ذی شرف

اعم

انسان ( فقه )

اخص

اهل فضل ( فقه )، سادات

وابسته

تجدید بنای قبر اهل شرف، زکات به اَشراف مطاع، زوجه شریف النسب، ساخت بنا بر قبور اهل شرف، مقام ( منزلت )، نکاح شریف النسب، وکالت اهل شرف

منابع

  • تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 5 : صفحه 252
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 504