مستقلات عقلی ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مستقلات عقلی ( اصول فقه ) : احکام قابل درک توسط عقل، بدون نیاز به شرع
مستقلات عقلی، از انواع ملازمات عقلی و مقابل غیر مستقلات عقلی بوده و عبارت است از یک سلسله احکام عقلی که عقل به تنهایی و بدون کمک شرع آنها را درک می‌کند، مانند: خوبی عدالت و زشتی ستم.
در مستقلات عقلی، برای رسیدن به حکم شرعی، یک قیاس و استدلال منطقی به شکل زیر تشکیل می‌گردد:
أ. حکمی که عقل به طور مستقل آن را درک می‌کند ' صغری ' قرار می‌گیرد؛ برای مثال، ' قبح کذب ' حکمی است که عقل مستقلا ً آن را درک می‌کند؛
ب. کبرای قیاس چنین می‌شود: ' هر چه عقل به طور مستقل درک می‌کند، شرع نیز به آن حکم می‌کند '؛
ج. نتیجه قیاس این می‌شود که: کذب در نزد شرع نیز قبیح و حرام است.
از آن جا که صغرای قیاس و کبرای آن از احکام عقل می‌باشد، آن را مستقلات عقلی می‌گویند.
نکته:
' شهید صدر ' بحث مستقلات عقلی را هم در ناحیه حکم عقل نظری و هم حکم عقل عملی بررسی نموده است.
پانوشت
منابع
- المعجم الاصولی : صفحه 865
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه (198-201)
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 510
- مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه (116-117)
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 346
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 337
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مستقلات عقلی ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
- تلازم عقل و شرع، دلیل عقلی مستقل، قاعده کل ما حکم به العقل حکم به الشرع، قاعده ملازمه بین حکم عقل و شرع، کل ما حکم به العقل حکم به الشرع، مدرکات عقلی مستقل، ملازمات عقلی مستقل، ملازمه بین عقل و شرع، ملازمه حکم عقل و شرع
اعم
اخص
- ملازمه حسن عقلی و امر شرعی، ملازمه حکم عقل عملی و شرع، ملازمه حکم عقل نظری و شرع، ملازمه قبح عقلی و نهی شرعی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مستقلات عقلی ( اصول فقه ) به زیرصفحه مستقلات عقلی ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 53
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 36، 37، 38، 124
- اصطلاحات الاصول : صفحه 61، 134، 207
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه (198-201)، 199، 200، 205، 227، 229، 230
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 115
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 92
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 281، 282
- التمهید فی علوم القرآن جلد 6 : صفحه 259
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 201، 495، 499، 502، 503، 504
- الرسائل الاربع قواعد اصولیة و فقهیة جلد 5 : صفحه 300
- الرسائل الاربع قواعد اصولیة و فقهیة : صفحه 5
- الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 74، 76
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 337، 346
- الفوائد الحائریة : صفحه 33، 95
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 83
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 158
- المعجم الاصولی : صفحه 865
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 171
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 502، 503، 504، 506، 507، 508، 509، 510، 511، 512
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 58
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 135
- تتمیم کتاب اصول الفقه جلد 3 : صفحه 32
- تقریرات اصول : صفحه 77
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 313
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 203، 288، 289
- شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 10، 78، 85
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 1 : صفحه 123
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 57، 60، 63
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 2
- مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه (116-117)
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 4 : صفحه 118
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 220
- مقالات اصولی جلد 5 : صفحه 6
- مقالات اصولی : صفحه 56
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 238
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 173، 315
- نهایة الدرایة فی شرح الکفایة جلد 1 : صفحه 160
- هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین : صفحه 431