ملازمه حکم عقل عملی و شرع
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ملازمه حکم عقل عملی و شرع : ملازمه میان حسن یا قبح چیزی نزد عقل با تعلق امر یا نهی شارع به آن
ملازمه حکم عقل عملی و شرع، مقابل ملازمه عقل نظری و شرع بوده و مراد از آن این است که میان حکم عقل عملی و حکم شرع همراهی و هم سویی وجود دارد؛ یعنی هر کاری را عقل عملی نیکو بداند، شرع نیز آن را نیکو می‌شمارد و هر چیزی را که عقل به قبح آن حکم کند، شرع نیز به قبح و ناپسند بودن آن حکم می‌کند.
در این که چنین ملازمه‌ای وجود دارد یا نه اختلاف است؛ مشهور اصولیون به ملازمه اعتقاد دارند و در مقابل، کسانی مانند اخباری‌ها و برخی اصولی‌ها چنین ملازمه‌ای را نمی‌پذیرند. اشاعره این ملازمه را محال می‌دانند.
برای اثبات ملازمه چنین استدلال شده است که شارع، یکی از عقلا، بلکه بزرگ آنان است، و آن چه عقلا بگویند، شارع نیز با آنها همراه است.
منکران می‌گویند: حکم عقل به حسن و قبح چیزی، برای وادار نمودن مکلف‌به عمل بر طبق آن کافی است و به حکم شارع نیاز نیست، و الّا آن حکم لغو می‌باشد.
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 290
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 361
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 120
- مقالات اصولی : صفحه 54
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ملازمه حکم عقل عملی و شرع به زیرصفحه ملازمه حکم عقل عملی و شرع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.