مال مضاربه
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مال مضاربه : سرمایه واگذار شده از سوی مالک به عامل مضاربه برای انجام عمل تجاری
مال مضاربه که به آن مال القراض [۱] ، راس المال [۲] ، و مال التجاره [۳] مضاربه گویند عبارت است از سرمایهای که به عامل مضاربه واگذار کنند تا با آن تجارت کند که برخی از فقها آن را جزء شرایط مضاربه [۴] و برخی دیگر آن را جزء ارکان مضاربه شمردهاند. [۵]
از نظر فقها مال مضاربه باید باید دارای شرایط ذیل باشد:
1- تسلیم مال به مضارب؛
2- تعین مال مضاربه؛
3- عینیت مال مضاربه؛
4- نقدیت مال مضاربه.
ر. ک: شرایط مضاربه و مستندات اصطلاحات یاد شده.
ر.ک: سرقت مال مضاربه. مراد وضعیت مال مضاربه بعد از موت عامل
تقسیمات: در این مساله فروعات ذیل مطرح است.
1- مال نقدی مضاربه بعد از موت مضارب
در این جهت دو فرع قابل فرض است:
1-1- در مال مضاربه سود حاصل شده است.
2-1- در مال مضاربه سود حاصل نشده است.
2- مال غیر نقدی مضاربه بعد از موت مضارب
دیدگاهها: 1- فقها درباره فرع اول از جهت اول بر این باورند که باید براساس شرط تقسیم گردد [۶] .
دلیل:
1- اجماع [۷]
2- وجوب وفای به عقد [۸]
2- درباره فرع دوم - از جهت اول عدم حصول سود - از نظر فقها مال مضاربه باید به مالک برگردانده شود.
دلیل:
حق عامل مضاربه، سهمی از سود بنابر فرض است و در غیر این صورت از مال مضاربه هیچ گونه حقی ندارد و باید به مالک برگردانده شود [۹] .
3- درباره فرع دوم - مال مضاربه، عروضی - غیر نقد - باشد فقها بر این عقیدهاند که اگر مالک به وارث اجازه فروختن و نقد کردن مال را داد جایز است و در غیر این صورت باید به حکم امین رجوع نماید تا سال عروضی را فروخته و به نقد تبدیل نماید و در صورت فروختن چه با اذن مالک باشد و چ بی اذن حاکم اگر سود داشته باشد براساس شرط تقسیم و در غیراین صورت به مالک برگردانده میشود [۱۰] .
دلیل:
زیرا مالک مضاربه به عمل مضاربه رضایت داده است نه به عمل وارث [۱۱] .
پانوشت
- ↑ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 383
- ↑ سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 94
- ↑ مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 142
- ↑ العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 146
- ↑ مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 666
- ↑ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 383
- ↑ سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 94
- ↑ مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 142
- ↑ العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 146
- ↑ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 383
- ↑ سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 94
منابع
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 111
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 217
- نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 144
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 608
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 336
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 263
- مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 240
- مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 15
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 66
- تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 229
- قواعدالاحکام جلد 2 : صفحه 331
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 354
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 130
- جوابات اهل الموصل : صفحه 779
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 180
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 356
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 779
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 148
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 778
- مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 4 : صفحه 354
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 18
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «مال مضاربه» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- اختلاط مال مضاربه، انتفاع از نماء مضاربه، بیع مال عروضی مضاربه، تجارت با مال مختلط مضاربه، تصرف مضارب، تعطیل مال مضاربه، تعین مال مضاربه، تلف مال مضاربه، حق مطالبه مال مضاربه، خرید با مال مضاربه، خرید مال مضاربه، دعوی در مال مضاربه، زکات مال مضاربه، سرقت مال مضاربه، سود مال مضاربه، شرایط مال مضاربه، ضرر مال مضاربه، ضمان مال مضاربه، عینیت مال مضاربه، گرفتن دیون مال مضاربه، مرگ مضارب، مضاربه ( فقه )، معلومیت مال مضاربه، نقدکردن مال مضاربه، نقدیت مال مضاربه، هزینه مال مضاربه
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 217، 240
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 4 : صفحه 220
- العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 146
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 18، 180
- تحریرالمجله جلد 2-3 : صفحه 386
- تحریرالمجله جلد 3 : صفحه 285
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 608، 614
- تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 229
- ترمینولوژی حقوق : صفحه 597
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 66، 95، 111، 148
- جوابات اهل الموصل : صفحه 779
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 336، 345، 356
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 90، 94
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 37 : صفحه 69، 88
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 139، 383
- قواعدالاحکام جلد 2 : صفحه 331
- مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 15، 70، 77، 142
- مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 4 : صفحه 354
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 234، 263، 265، 266
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 354
- مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 240
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 130، 666، 778، 779
- نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 37، 61، 67، 114، 144