انتفاع از نماء مضاربه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
انتفاع از نماء مضاربه : استفاده عامل و مالک از فواید مال مضاربه
انتفاع از نماء مضاربه به این صورت است که در عقد مضاربه شرط شود عامل با مال مضاربه درخت یا حیوانی را خریداری کرده تا هر دو (متعاقدان) در نماء و فوائد آن با هم شریک باشند.
بسیاری از فقها از جمله شیخ طوسی در « مبسوط »، علامه در « تذکره » شهید ثانی در « مسالک »، محقق ثانی در « جامع المقاصد »، صاحب جواهر و... معتقداند اگر در عقد مضاربه، شرط شود که بهره مندی مالک و عامل مضاربه تنها از نماء مضاربه باشد چنین شرطی موجب فساد عقد مضاربه می‌شود. [۱] دلیلشان این است که موضوع و مقتصای عقد مضاربه آن است که عامل در عین مال تصرف نماید و انتفاع از نماء مضاربه، خارج از موضوع و مقتضای عقد مضاربه است. [۲]
محقق کرکی در « جامع المقاصد » احتمال ضعیفی را بر صحت این نوع شرط داده سپس آن احتمال را نفی کرده است. [۳] دلیل احتمال مذکور این است که فواید مال مضاربه با سعی و تلاش عامل مضاربه محقق شده است و این خود از مصادیق تجارت است.
پانوشت
منابع
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 346
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 344
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 171
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 78
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 110
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 177