برائت عقلی

توضیح مفهومی

برائت عقلی : حکم عقل به برائت ذمه مکلّف، نسبت به تکلیف مشکوک، بعد از جست‌و‌جو

برائت عقلی، مقابل برائت شرعی بوده و عبارت است از حکم (ادراک) عقل به برائت ذمه مکلف، نسبت به تکلیف مشکوک، در مواردی که بعد از جست‌و‌جو از دلیل، شک او نسبت به تکلیف واقعی برطرف نگردد. به بیان دیگر، برائت عقلی به معنای حکم عقل به برائت مکلف نسبت به انجام مشکوک الحرمه و ترک مشکوک الوجوب بعد از جست‌و‌جو و عدم دست یابی به دلیل است که لازمه آن عدم مؤاخذه مکلف ـ بر اساس قاعده عقلی قبح عقاب بلا بیان ـ می‌باشد.

معنای قاعده عقلی ' قبح عقاب بلا بیان ' این است که کیفر کردن کسی که بیانی به وی نرسیده است، در نزد عقل زشت و ناپسند است، بنابراین، هرگاه در موردی، از سوی شارع، الزامی نرسد، قاعده قبح عقاب بلا بیان، آن الزام را برمی دارد و در نتیجه، مؤاخذه آن نیز برداشته می‌شود، زیرا در این صورت عقاب آن قبیح است.

منابع

1. الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 74
2. معالم الوصول الی کفایة الاصول : صفحه 83
3. آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 157
4. جلد 3 : صفحه 372
5. اصطلاحات الاصول : صفحه 48
6. تحریرالمعالم : صفحه 188
7. تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 16
8. الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 25
9. مبادی اصول الفقه : صفحه 122
10. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 199
11. نهایة الافکار جلد 2,1 : صفحه 202
12. بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 251
13. قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 13
14. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «برائت عقلی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اصالت برائت عقلی، اصل برائت عقلی، قاعده برائت عقلی

اعم

اصل برائت ( اصول فقه )

وابسته

ادله برائت عقلی، اصالت نفی، برائت شرعی، برائت عقلایی، حجیت برائت عقلی، شرایط برائت عقلی، شرط جریان برائت عقلی، قاعده قبح عقاب بلابیان، مجرای برائت عقلی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه برائت عقلی به زیرصفحه برائت عقلی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• جلد 3 : صفحه 372
• آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 157
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 199، 341
• اصطلاحات الاصول : صفحه 46، 48، 49
• الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 74
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 511
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 28، 412
• الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 25
• الفوائد الحائریة : صفحه 71
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 432، 537
• المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 22، 24
• بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 251
• تحریرالمعالم : صفحه 188
• تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 16
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 163
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 132، 370
• قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 13
• مبادی اصول الفقه : صفحه 122
• مبادی فقه و اصول : صفحه 64، 164
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 438
• معالم الوصول الی کفایة الاصول : صفحه 83
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 202
• نهایة الافکار جلد 1,2 : صفحه 202
• نهایة الافکار جلد 2,1 : صفحه 202