تفاوت میان نسخه‌های «آب»
از دانشنامه علوم اسلامی
جز (۱ نسخه واردشده) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ ۱۸ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۰۰
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
آب : آنچه آب نامیده شود، هر چند به طور مَجاز
افزودن بخش دوم شناسه بدین جهت است که اطلاق آب بر مثل آب مضاف (--' آب مضاف) به نحو مجاز است. از آب، در باب‌های طهارت، اطعمه و اشربه و احیاء موات از جهات گوناگون سخن رفته است. احکام آن افزون بر باب‌های یاد شده به مناسبت در باب‌های صلات، خمس، انفال، صوم، حج، جهاد، تجارت، مزارعه و صید و ذباحه نیز آمده است.
آب به مطلق (--' آب مطلق) و مضاف، مشکوک (--' آب مشکوک) و غیر مشکوک، مشتبه (--' آب مشتبه) و غیر مشتبه و مستعمل (--' آب مستعمل) و غیر مستعمل، کثیر (--' آب کثیر) و قلیل (--' آب قلیل) تقسیم می‌شود. 1 در این جا به احکام کلّی آن اشاره می‌شود.
طهارت و نجاست: آب، پاک و پاک کننده هر چیز نجسی است که قابل پاک شدن است، و نیز بر طرف کننده حدث (--' حدث) می‌باشد. 2 آب قلیل به محض ملاقات نجس به قول مشهور و آب کثیر با تغییر رنگ، بو یا مزه آن به وسیله نجاست، نجس می‌شود 3 (--' آب نجس) .
عبادات: وضو و غسل جز با آب صحیح نیست. 4 ادرار کردن در آب، مکروه است. 5 نماز گزاردن در گذرگاه آب 6 و
^ 74 ^
نیز آب بستن به منطقه دشمن در حال جهاد کراهت دارد. 7 به قول مشهور، روزه با فرو بردن سر در آب باطل می‌شود و این کار در روزه واجب معیّن 8 و نیز قضای روزه ماه رمضان در بعد از ظهر، حرام نیز می‌باشد. 9
تملّک: آب موجود در زمین مباح (--' مباحات اصلی) از مشترکات (--' مشترکات) است که با حیازت (--' حیازت) قابل تملّک است. همچنین به قول مشهور، کندن چاه در زمین مباح به قصد تملّک یا در ملک خود، سبب تملّک یا در ملک خود، سبب تملّک آب آن است. 10 آب‌های مباح مانند چشمه و باران که در جوی‌های شخصی جمع می‌شود، به قول مشهور از آنِ مالک آن است. 11
خرید و فروش: فروختن آب با پیمانه، وزن یا مشاهده در صورت محصور بودن، مانند آب حوض جایز است. 12 لیکن در صحّت خرید و فروش مثل آب چاه که دارای جوشش است و دائم آب تازه با آب قبلی مخلوط می‌شود اختلاف می‌باشد (--' آب چاه) . در آب، ربا (--' ربا) نیست. 13
نوشیدن: نوشیدن آب دارای آدابی همچون گفتن بسم الله، نشسته نوشیدن در شب و ایستاده در روز می‌باشد 14 (--' نوشیدن) .
مزارعه: از شرایط صحّت عقد مزارعه (--' مزارعه) ، قابلیت زمین برای بهره برداری به دلیل داشتن آب است. 15
حیوان: دادن آب به حیوان پیش از ذبح آن، مستحب است. 16 عرضه آب بر حیوان هنگام رسیدن به آب از حقوق چارپا بر صاحبش شمرده شده است. 17
1 - العروة الوثقی 1 / 26 - 54.
2 - 26.
3 - الروضة البهیة 1 / 251 و 258 و العروة الوثقی 1 / 30 و 34.
4- تحریر الوسیلة 1 / 101 - 103.
5 - جواهر الکلام 2 / 68.
6 - 8 / 344.
7 - 21 - 66.
8 - 16 / 227 - 229 و مستمسک العروة 8 / 262.
9 - جواهر الکلام 17 / 52.
10 - 38 / 116 - 121.
11 - 126.
12 - 38 / 120.
13 - 23 / 361.
14 - 36 / 505 - 508.
15 - 27 / 20.
16 - 36 / 133.
17 - العروة الوثقی 2 / 415.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) : صفحه 73
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
- آشامیدنیها، مایع، مطهرات، معدن
اخص
- آب غیر کافی طهارت، آب گل آلود، آب مشکوک
- به لحاظ آلودگی:
- آب آجن، آب اماله، آب زباله شهری، آب گندیده، آب مستعمل، غساله، فاضلاب
- به لحاظ اباحه وغصب:
- آب غصبی، آب مباح
- به لحاظ اطلاق:
- آب مضاف، آب مطلق
- به لحاظ دما:
- آب سرد، آب گرم، آب ولرم
- به لحاظ طهارت ونجاست:
- آب پاک، آب مشتبه، آب نجس
- به لحاظ کمیت:
- آب کثیر، جرعه
- به لحاظ ماده:
- آب غیر معتصم، آب معتصم
- به لحاظ مجرا:
- آب راکد، آب فواره، آب لوله کشی، آبشار
- به لحاظ مظروف:
- آب ظرف طلا، آب ظرف نقره
- به لحاظ مکان:
- آب برهوت، آب چاله خیابان، آب حمام، آب زمزم، آب مسجد
- به لحاظ ملکیت:
- آب عمومی، آب مسبل، آب مملوک
- به لحاظ منشأ:
- آب برف، آب مقطر، آب یخ
- به لحاظ نوع:
- آب تلخ، آب گوگرد
- به لحاظ نوع طهارت:
- آب غسل، آب وضو
وابسته
- آب پاشی، آبیاری، آشامیدن آب، آلات افشره، اجاره آب، احکام آب، ادرار در آب، استعمال آب، استنجا با آب، اطلاق آب، افطار با آب، اقطاع آب، بیع آب، تحنیک با آب، تماس آب با نجس، طهارت آب، طهارت با آب، مدفوع در آب، مشترکات، میل به آب، نجاست آب، نصب پمپ آب بدون مجوز
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آب به زیرصفحه آب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 1 : صفحه 171
- الخمس : صفحه 712
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 312
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 7 : صفحه 170، 184
- الفقه جلد 80 : صفحه 289
- المهذب البارع جلد 1 : صفحه 567
- تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 216
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 1 : صفحه 108
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 1 : صفحه 61
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 38 : صفحه 116
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 5 : صفحه 323
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 73
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 4 : صفحه 416
- قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 182
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 483
- کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 1 : صفحه 44
- مبسوط در ترمینولوژی حقوق جلد 1 : صفحه 1
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 362
- مستمسک العروة الوثقی جلد 2 : صفحه 3
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 14 : صفحه 561
- مهذب الاحکام جلد 2 : صفحه 5
- مهذب الاحکام جلد 23 : صفحه 255، 282