مدّ تاء

توضیح مفهومی

مدّ تاء : یکی از دو شیوه کتابت حرف تاء در مصاحف عثمانی

مصاحفی که به امر خلیفه سوم توسط لجنه توحید مصاحف (کمیته مامور یکسان سازی مصاحف) نگاشته شد علاوه بر وجود اختلافات نگارشی میان هر نسخه با سایر نسخه‌ها، به طور عام، اختلافاتی با رسم الخط متداول داشتند. گاهی حتی در نسخه واحد، یک کلمه یا یک حرف به دو شیوه مختلف کتابت شده، و فاقد وحدت رویّه در رسم الخط است.

یکی از این موارد، شیوه کتابت حرف تاء است که گاهی به مدّ (به صورت: ت) و گاهی به قبض (به صورت: ة) نگارش شده است. از باب مثال، کلمه «رحمة» در هفت موضع (اعراف: 56، روم: 50، بقره: 218، هود: 73، مریم: 2، و دو مورد در: زخرف: 32) به مدّ تاء، و در سایر موارد به قبض تاء نگارش شده است. همین اختلاف در مورد کلمات «نعمة»، «سنّة»، «کلمة»، «بقیّة»، «فطرة»، «قرّة»، «معصیة»، «لعنة»، «شجرة»، «جنّة»، «ابنة»، و «امرأة» مشاهده می‌شود.

برخی دانشمندان علوم قرآنی، سعی در توجیه این اختلافات و تناقضات در رسم الخط مصاحف عثمانی داشته‌اند؛ تا آن‌جا که عده‌ای آن را توقیفی، مستند به رسول خدا (ص) ، غیر قابل جایگزین، و کاستی‌های آن را از اسرار می‌دانند و به شیوه استحسانی، در هر مورد توجیهاتی ذکر کرده‌اند. در مقابل، گروهی با مردود شمردن تقدس هر رسم‌الخطی به آن با دیده انتقاد نگریسته‌اند.

نیز ر.ک:رسم عثمانی، قواعد رسم قرآن.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 410

اصطلاح‌نامه

اعم

رسم قرآن، کتابت قرآن

وابسته

قبض تاء

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مدّ تاء به زیرصفحه مدّ تاء/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 410