رسم عثمانی

توضیح مفهومی

رسم عثمانی : روش کتابت قرآن در زمان عثمان

روش نگارش قرآن در زمان عثمان را «رسم عثمانی» یا «رسم المصاحف» گویند.

مصاحفی که با این رسم‌الخط نوشته شدند شهرت و اعتباری فراوان دارند و در گذشته و حال پایه و اساس کتابت قرآن به شمار می‌آیند.

از مشخصات این رسم‌الخط نداشتن نقطه، اعراب، تشدید و… است. فقدان نقطه و اعراب عاملی می‌شد که آیه‌ای به قرائت‌های مختلف خوانده شود، و اگر نص قرآن با حفظ و قرائت به صورت متواتر ضبط نمی‌شد، امروزه قرائت صحیح بسیاری از کلمات دست نیافتنی بود.

با این همه، این رسم‌الخط طرفداران فراوانی یافته است؛ تا آن‌جا که عده‌ای آن را توقیفی، مستند به رسول خدا (ص) ، غیرقابل جایگزین، و کاستی‌های آن را از اسرار می‌دانند. در مقابل، گروهی با مردود شمردن تقدس هر رسم‌الخطی به آن با دیده انتقاد نگریسته‌اند.

اختلاف این رسم‌الخط با رسم الخط متداول، در قالب شش قاعده بیان شده است که عبارتند از: حذف؛ زیادت؛ تبدیل؛ اتصال؛ انفصال؛ نوشتن کلماتی با دو قرائت به یک شکل.

نیز ر.ک:قواعد رسم قرآن.

منابع

1. کتاب المصاحف : صفحه 30
2. مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (369-398)
3. مباحث فی علوم القرآن : صفحه 91
4. تاریخ القرآن و غرائب رسمه و حکمه : صفحه (93-110)
5. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 380
6. التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 352
7. رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه : صفحه (129-232)
8. دراسات فی علوم القرآن : صفحه (137-173)
9. تاریخ قرآن : صفحه (519-526)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «رسم عثمانی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

املای قدیم، رسم الخط قدیم، رسم الخط مصحف عثمانی، رسم قدیم، رسم مصحف عثمانی

اعم

رسم قرآن

وابسته

کتابت همزه، مصاحف عثمانی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه رسم عثمانی به زیرصفحه رسم عثمانی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 308
• البرهان علی عدم تحریف القرآن جلد 1 : صفحه 19
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 379، 380
• البرهان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 457
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 352، (374-383)
• تاریخ القرآن و غرائب رسمه و حکمه : صفحه (93-110)
• تاریخ قرآن : صفحه (519-526)
• دائرة المعارف تشیع : صفحه 73
• دراسات فی علوم القرآن : صفحه (137-173)
• رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه : صفحه (129-232)
• کتاب المصاحف : صفحه 30
• مباحث فی علوم القرآن : صفحه 91
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (369-398)، 373، 377، 379، 381، 396