تعقیبات نماز

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ تعقیبات نماز

◄ استغفار بعد نماز صبح

◄ تعقیبات نماز به عربی

◄ تعقیبات نماز به غیر عربی

◄ تعقیبات نماز در حضر

◄ تعقیبات نماز در سفر

◄ تعقیبات نماز زوجه

◄ تعقیبات نماز قبل از نافله مغرب

◄ تعقیبات نماز مستحب

◄ تعقیبات نماز واجب

توضیح مفهومی

تعقیب: اشتغال به ذکر، دعا و قرآن پس از نماز/ دنبال کردن فراری) ر فرار (.

تعقیب به معنای نخست در باب صلات مورد بحث قرار گرفته و از آن به مناسبت در باب تجارت نیز سخن رفته است.

حکم: تعقیب بویژه پس از نماز صبح تا طلوع خورشید و پس از نماز عصر و مغرب مستحب است. 1 در روایتی آمده است: در به دست آوردن روزی، تعقیب از مسافرت برای تجارت مؤثّرتر است. 2

آیا در تحقّق تعقیب، نشستن شرط است یا نه؟ از ظاهر سخنان برخی که تعقیب را به نشستن پس از نماز تفسیر کرده‏اند، شرط بودن آن استفاده می‏شود؛ امّا برخی به صراحت گفته‏اند: تعقیب در هر حالتی، نشسته یا ایستاده، سواره یا پیاده، تحقّق می‏یابد و نشستن، طهارت، و مانند آن موجب کمال تعقیب است نه شرط آن. برخی نیز گفته‏اند: ملاک در تحقّق تعقیب، هیئت عرفی آن است که بر حسب حالتهای مختلف نمازگزاران مانند اختیار و اضطرار، سفر و حضر متفاوت است. 3

________________________________________

539

برخی با توجّه به روایات معتقدند آنچه به ذهن متبادر می‏شود این است که مراد از تعقیب، مشغول شدن به دعا و ذکر بلافاصله پس از نماز است. از این‏رو، فاصله انداختن بین نماز و تعقیب به اندازه‏ای که نزد عرف متشرعین قابل توجّه باشد - حتّی با خواندن نماز مستحب - هیئت تعقیب را از بین می‏برد. 4

مشروعیت تعقیب - به تصریح بعضی - به نمازهای واجب روزانه اختصاص ندارد؛ بلکه تعقیب پس از نمازهای مستحب نیز مشروع و مستحب است؛ هرچند برخی در آن تأمّل کرده‏اند. 5

کیفیّت: برای تعقیب کیفیّت خاصّی تشریع نشده است. آنچه از ذکر، دعا و درخواست از خداوند و راز و نیاز به درگاه او بر زبان جاری شود در دستیابی به فضیلت تعقیب کفایت می‏کند؛ گرچه افضل آن است که به اذکار و دعاهایی پرداخته شود که به عنوان تعقیب از معصومان علیهم السّلام وارد شده است، از جمله: گفتن سه بار 'اللَّهُ أَکْبَر' بعد از سلام نماز؛ خواندن 'لا إلهَ إلاّ اللَّهُ وَحْدَهُ وَحْدَه، أَنْجَزَ وَعْدَه وَ نَصَرَ عَبْدَه... '؛ دوازده مرتبه قرائت سوره توحید، سپس دعای مکنون) اَللَّهُمَّ إِنّی أَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ المَکْنُونِ الَمخْزُون... (؛ سی یا چهل و یا صد مرتبه تسبیحات اربع6) سُبْحانَ اللَّهِ و الحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إلهَ إلاّ اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَر (و افضل از همه تسبیح حضرت فاطمه سلام اللَّه علیها است7) ر تسبیح حضرت فاطمه (.

1. الألفیة و النفلیة/ 129؛ جواهر الکلام 465 /22؛ العروة الوثقی 2 705 /1. وسائل الشیعة 3 429 /6. جواهر الکلام 396. 7 412 - 408. 6 395 - 394. 5 393 - 392. 4 391 - 390 /10؛ وسائل الشیعة 441 - 439 /6.