اصل احتیاط عقلی

توضیح مفهومی

اصل احتیاط عقلی : حکم عقل به لزوم موافقت قطعی با تکلیفِ معلومِ به اجمال

اصل احتیاط عقلی، مقابل اصل احتیاط شرعی می‌باشد و آن، اصلی است که عقل به وسیله آن وظیفه عملی مکلف را هنگام شک در ' مکلفٌ به ' تعیین نموده و به لزوم موافقت قطعی با تکلیف معلوم به اجمال، حکم می‌نماید. دلیل این حکم عقل، پرهیز از گرفتار شدن به ضرر اخروی است (قاعده دفع ضرر محتمل) .

بنابراین، هرگاه در ترک یا انجام کاری، احتمال گرفتار شدن به ضرر اخروی باشد، عقل به احتیاط حکم می‌کند؛ برای مثال، در صورتی که مکلف‌به وجوب نمازی در روز جمعه اطمینان داشته باشد، اما مردد باشد که آیا آن واجب، نماز جمعه است یا نماز ظهر، چون ترک هر یک، احتمال ضرر اخروی را به دنبال دارد، عقل می‌گوید احتیاط کرده و هر دو را به جا آور. و یا در موردی که شخصی علم به حرمت خمر دارد، ولی شک دارد که مایع موجود در یکی از دو ظرف، خمر است یا خلّ (سر که) ، عقل می‌گوید احتیاط کرده و هر دو را ترک نماید.

منابع

1. اصطلاحات الاصول : صفحه 42
2. اجود التقریرات جلد 3 : صفحه 250
3. فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 259
4. کفایة الاصول : صفحه 305
5. الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 519
6. المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 55
7. القواعد الفقهیة : صفحه 502
8. بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 76
9. منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 80
10. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اصل احتیاط عقلی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

احتیاط عقلی، اشتغال عقلی، اصالت اشتغال عقلی

اعم

اصل احتیاط ( اصول فقه )

وابسته

اصل احتیاط شرعی، حجیت احتیاط عقلی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصل احتیاط عقلی به زیرصفحه اصل احتیاط عقلی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 250
• اجود التقریرات جلد 3 : صفحه 250
• اصطلاحات الاصول : صفحه 42، 44
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 519، 521، 537
• الفوائد الحائریة : صفحه 52، 66، 78، 79، 81، 82
• القواعد الفقهیة : صفحه 502
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 55
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 515
• بحوث فی الاصول جلد -1 : صفحه 83
• بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 76، 79
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 166
• جواهرالاصول : صفحه 29
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 313
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 130
• ضوابط الاصول : صفحه 502
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 75
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 259
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 259
• کفایة الاصول : صفحه 305
• مبادی فقه و اصول : صفحه 162
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 80