عملکردها

تفاوت میان نسخه‌های «جمع و تفریق»

از دانشنامه علوم اسلامی

 
جز (۱ نسخه واردشده)
 
(بدون تفاوت)

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۳۴

توضیح مفهومی

جمع و تفریق : وحدت دو چیز در حکم و اختلاف آن‌دو در ویژگی‌های حکم

«جمع و تفریق» یکی از اسلوب‌های بلاغی و بدیعی قرآن است؛ یعنی نخست دو امر در یک حکم جمع می‌شوند، سپس بین ویژگی‌های حکم در آن دو فرق گذاشته می‌شود؛ مانند: «اللَّهُ یَتَوَفَّی الْأَنفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیُمْسِکُ الَّتِی قَضَی عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَیُرْسِلُ الْأُخْرَی إِلَی أَجَلٍ مُسَمًّی»؛ «خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامی باز می‏ستاند و (نیز) روحی را که در (موقع) خوابش نمرده است (قبض می‏کند) پس آن (نفسی) را که مرگ را بر او واجب کرده نگاه می‏دارد و آن دیگر (نفسها) را تا هنگامی معین (به سوی زندگی دنیا) بازپس می‏فرستد» (زمر// 42) .

در این آیه شریفه، ارواح را در حکم «توفّی» جمع کرده، سپس بین آن‌ها فرق گذاشته است؛ به این صورت که یکی را نگه می‌دارد و دیگری را رها می‌کند.

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (314-315)
  2. محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 122

اصطلاح‌نامه

اعم

اسلوب بدیعی قرآن ( علوم قرآنی )

وابسته

جمع ( علوم قرآنی )، جمع با تفریق و تقسیم، جمع مؤتلف و مختلف، جمع و تقسیم

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جمع و تفریق به زیرصفحه جمع و تفریق/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آموزش علوم قرآن جلد 3 : صفحه 315
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 314
  • محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 122