نسخ منطوق
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
نسخ منطوق : برداشتن حکم شرعیِ برگرفته از منطوق یک دلیل
نسخ منطوق، مقابل نسخ مفهوم، و به معنای نسخ حکم مستفاد از منطوق کلام به وسیله دلیل شرعی معتبر دیگر می‌باشد.
اصولیون در این که منطوق قابل نسخ است، اختلافی ندارند. هم چنین، در جواز نسخ منطوق و مفهوم موافق (فحوای خطاب) با هم، اتفاق نظر دارند؛ برای مثال، در صورتی که حرمت ' تأفیف والدین ' (اف گفتن به پدر و مادر) نسخ شود، فحوای آن نیز که حرمت زدن آنها است نسخ می‌گردد؛ اما در این که آیا جایز است منطوق نسخ شود و مفهوم نسخ نشود و یا به عکس، اختلاف دارند؛ عده‌ای به جواز آن و گروهی به عدم جواز آن معتقد هستند.
در کتاب ' معارج الاصول ' آمده است:
' لکن یجوز رفع المنطوق والفحوی، و رفع الفحوی دون المنطوق، اذا تعلقت به مصلحة و ان کان فیه بُعد.
و هل یجوز رفع المنطوق به دون ما دلت علیه الفحوی؟ هذا جائز، و انکر ذلک قوم، و زعموا أن الفحوی انما علمت تبعا (للتصریح) فاذا رفع الاصل تبعه الفرع ' [۱].
پانوشت
منابع
- اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 988
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نسخ منطوق به زیرصفحه نسخ منطوق/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.