خودداری
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
امساک
امساک: بازداشتن.
مراد از آن به لحاظ اضافه شدنش به چیزی، متفاوت است. برای مثال، امساک از مفطرات به معنای خودداری از استعمال آن‌ها و امساک صید یا انسان به معنای گرفتن و نگهداشتن آن می‌باشد.
از آن در باب‌های صوم، حج، رهن، طلاق، لعان و قصاص سخن رفته است.
صوم: بر روزه دار واجب است در طول مدّت روز از آنچه روزه را باطل می‌کند - مانند خوردن، آشامیدن، آمیزش و دیگر مفطرات - امساک نماید 1 (--» روزه) .
مسافری که در ماه رمضان، بعد از ظهر یا پس از باطل کردن روزه در سفر، به وطن یا جایی که قصد ماندن ده روز را دارد، می‌رسد، مستحب است باقی مانده روز را از انجام مفطرات، امساک کند. 2
حج: به قول مشهور، امساک بینی از بوی بد، بر محرم (--» احرام) حرام است. 3 محرم اگر شکاری را امساک و حبس نماید و بدین سبب بچه آن بمیرد، ضامن است. همچنین غیر محرم (مُحلّ) اگر صیدی را در خارج از حرم امساک کند، ولی بچه آن در حرم (--» حرم) بمیرد 4، ضامن است.
رهن: امساک رهن توسط رهن گیرنده (مرتهن) پس از ادای بدهی از سوی رهن گذار (راهن) ، جایز نیست 5 (--» رهن) .
طلاق: در طلاق رجعی (--» طلاق رجعی) ، مرد می‌تواند در ایّام عدّه (--» عدّه) به همسرش رجوع کند و به تصریح برخی، از الفاظی که دلالت بر رجوع می‌کند، لفظ « أَمسَکتُکِ » است. 6
لعان: چنانچه مرد تا قبل از وضع حمل زن، از نفی فرزند از خود امساک کند، در جواز نفی پس از وضع حمل برای وی، اختلاف است 7 (--» نفی ولد) .
قصاص: اگر کسی انسانی را بگیرد و نگه دارد و دیگری او را بکشد، کیفر نگهدارنده، حبس ابد است، نه قصاص. 8
1 - جواهر الکلام 16 217 و 384.
2 - العروة الوثقی 2 244.
3 - جواهر الکلام 18 331.
4 - 20 288.
5 - 25 230.
6 - 32 179.
7 - 34 19.
8 - 42 4.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 661
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «خودداری» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ سیاسات:
- خودداری از تحاکم به قاضی منصوب، خودداری از تحمل شهادت، خودداری از حضور در دادگاه، خودداری از شهادت، خودداری از قبول قضاوت
- به لحاظ عبادات:
- خودداری از خواب در نماز، خودداری از مفطرات، خودداری جهاد با بغات، خودداری مُحرِم از بوی خوش
- به لحاظ متعلق:
- خودداری از ادرار، خودداری از پرداخت دیه، خودداری از حضانت، خودداری از مدفوع، خودداری از نفقه عبد، خودداری صید از استیلا
- به لحاظ معاملات:
- خودداری از آمیزش، خودداری از اخذ به شفعه، خودداری از ادای حق، خودداری از پذیرش مکفول، خودداری از تسلیم مکفول، خودداری از درو زرع، خودداری از قبض و اقباض، خودداری از قسم، خودداری از کندن غرس، خودداری از وفا به شرط، خودداری ذمی از اجرای احکام، خودداری شریک از رد مبیع معیوب، خودداری شفیع از پرداخت ثمن، خودداری کافر از بیع عبد مسلمان، خودداری ولی از اذن نکاح
- به لحاظ نوع:
- اجتناب، ترفع، عِدّه
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خودداری به زیرصفحه خودداری/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.