حجیت ظن

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ حجیت ظن

◄ حجیت ظن خاص

◄ حجیت ظن در عقاید

◄ حجیت ظن در مسائل اصولی

◄ حجیت ظن مطلق

توضیح مفهومی

حجیت ظن : صحّت استناد به ظنّ در استنباط حکم شرعی

حجیت ظن، به معنای صحت تمسک به ظن برای دست یابی به حکم واقعی در موارد عدم دست‌رسی به واقع است، که لازمه آن، منجّزیت ـ در صورت مطابقت با واقع ـ و معذّریت ـ در صورت عدم مطابقت با واقع ـ است.

برخلاف قطع، ظن، حجیت ذاتی ندارد؛ یعنی حجیت، از لوازم ذاتی آن نیست، ولی چون تعبد به ظن امکان دارد و از آن محالی لازم نمی‌آید، می‌توان آن را حجت قرار داد.

راه حجت قرار دادن ظن، یا جعل شارع، یا تحقق مقدمات انسداد کبیر و یا خبر دادن شارع به عدم عقاب عمل کننده به ظن می‌باشد.

بنابراین درباره حجیت ظن در دو مقام بحث می‌شود:

1. حجیت ظن خاص؛ 2. حجیت ظن مطلق.

در جایی که دلیل خاص وجود دارد که شارع بعضی از ظنون را حجت قرار داده، بحث حجیت ظن خاص مطرح می‌گردد.

و در جایی که دلیل حجیت ظن، انسداد باب علم و علمی باشد، حجیت ظن مطلق مطرح می‌شود.

نکته اول:

اصل اولی در ظن، عدم حجیت است، مگر آن که دلیلی برخلاف آن آورده شود.

نکته دوم:

مرحوم ' آخوند خراسانی ' حجیت ظن را به معذّریت و منجّزیت تفسیر نموده است، اما عده‌ای معتقدند این امر برخلاف ظاهر ادله حجیت امارات است، از این رو آنها حجیت ظن را به جعل احکام ظاهری بر وفق مؤدای امارات تفسیر نموده‌اند که البته لازمه آن، منجّزیت و معذّریت است.

منابع

1. انوار الاصول جلد 2 : صفحه (295-302)
2. اصول الاستنباط : صفحه 203
3. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 32
4. تلخیص الاصول : صفحه 160
5. جلد 3 : صفحه 105
6. منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه 89
7. مبادی فقه و اصول : صفحه 217
8. المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 153
9. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اخص

حجیت ظن خاص، حجیت ظن در عقاید، حجیت ظن در مسائل اصولی، حجیت ظن مطلق

وابسته

امکان عادی، تعبد به ظن، تعمیم حجیت ظن، شبهه ابن قبه، شهرت استنادی، ظن ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت ظن به زیرصفحه حجیت ظن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• جلد 3 : صفحه 105
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 18، 146، 148، 151، 155، 156
• اصول الاستنباط : صفحه 187، 203
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 24
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 224، 225، 354، 355
• الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 108، 111، 113، 116، 117، 119، 120، 124، 130، 133، 134
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 112، 117
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 117
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 24
• الفوائد الحائریة : صفحه 86، 87، 117، 124، 131، 135، 136، 207، 261
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 106، 131، 308
• المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 121، 150، 152، 153
• الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 272
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه (295-302)، 296، 297، 317، 399، 486، 488
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 185، 186، 187، 188، 189
• تحریرالمعالم : صفحه 150
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 40
• تلخیص الاصول : صفحه 160
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 89
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 60، 148، 149، 153، 154، 164، 184، 201، 205، 208، 214، 215
• شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 32
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 217، 221، 244
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 49، 226، 243، 290
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 31، 280، 323
• کفایة الاصول : صفحه 317، 322، 353، 354، 355، 367، 368، 369، 375، 376، 377، 378، 379، 381، 382
• مبادی فقه و اصول : صفحه 217
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 113
• منتقی الاصول جلد 1 : صفحه 23
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 140، 141، 196، 328، 334، 352
• منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه 89
• نهایة الاصول : صفحه 463، 464، 545
• نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 11، 84، 143، 187، 190، 191، 194