بغات ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
باغی
باغی: خروج کننده بر امام معصوم علیه السّلام.
باغی بر کسی اطلاق میشود که بیعت خویش را با پیشوای معصوم علیه السّلام شکسته و از اطاعت وی بیرون رفته باشد. 1 از این عنوان در باب جهاد بحث شده است.
باغی هرچند در باطن در زمره کفّار است، لیکن بر حسب ظاهر، احکام جاری بر مسلمانان - مانند جواز خوردن ذبیحه ایشان، ازدواج با آنان، حرمت اموال و ناموسشان - بر او نیز جاری است، مگر آنکه ناصبی) ر ناصبی (باشد. 2
جهاد با باغی درصورت دعوت امام معصوم علیه السّلام یا منصوب از سوی ایشان، واجب و سرپیچی از آن، گناه کبیره است. با قیام به جهاد در حدّ کفایت، وجوب از دیگران ساقط میشود، مگر آنکه امام علیه السّلام فرد یا افراد خاصّی را به جهاد فراخوانَد که در این صورت، بر آنان اجابت، واجب عینی) ر وجوب عینی (خواهد بود. 3 فرار از جنگ با باغی همچون فرار از جهاد با کافر و مشرک، حرام، بلکه از گناهان کبیره است.
اگر باغی در حال جنگ اسیر گردد بیعت با امام علیه السّلام بر او عرضه میشود. درصورت پذیرش، آزاد میگردد و درصورت استنکاف، تا پایان جنگ در بازداشت میماند. پس از خاتمه جنگ اگر باغیان، توبه کنند، یا سلاح خود را بر زمین نهند یا فرار نمایند درصورتی که هسته مرکزی نداشته باشند، اسیرانشان، آزاد میشوند امّا درصورت فرار باغیان وداشتن هسته مرکزی، در زندان میمانند یا کشته میشوند. در این صورت کشتن مجروحان و تعقیب فراریان نیز جایز است. 4
بر کسی که در جنگ با اهل بغی کشته شود احکام شهید جاری است) ر شهید (. بنابر این بدون آنکه غسل داده یا کفن شود، پس از اقامه نماز بر او، با لباسش دفن میگردد. 5
به اسیری گرفتن فرزندان باغی هرچند پس از خروج وی بر امام علیه السّلام متولّد شده باشند و نیز تملّک همسر وی جایز نیست. 6
تملّک داراییهای باغی جز مقداری که در جنگ به دست سپاهیان حق میافتد جایز نیست. غنیمت بودن آن مقدار نیز اختلافی است. بنابر قول به غنیمت بودن، اموال به غنیمت گرفته شده تنها میان مجاهدان تقسیم میگردد؛ یک سهم به پیاده، دو سهم به کسی که یک اسب با خود آورده و سه سهم به کسی که همراه دو اسب یا بیشتر در جنگ شرکت کرده است داده میشود. 7 کسی ضامن اموال تلف شده باغی در جنگ نیست، 8 امّا اگر اموال و نفوس افراد جبهه حق توسط باغی تلف شود، وی ضامن است. 9
اگر باغی گناهی مرتکب شود که موجب ثبوت حد است، مانند زنا، درصورت دستیابی به وی، حدّ شرعی بر او جاری میشود. 10
باغی از کسانی شمرده شده است که خوردن و نوشیدن محرّمات، در حال اضطرار نیز بر آنان روا نیست) ر اضطرار (.
1. جواهر الکلام 322 /21؛ ریاضالمسائل 2 456 /7. جواهرالکلام 331 - 328. 4 326 - 324. 3 338 - 337 /21؛ المبسوط 271 /7؛ تذکرة الفقهاء 5 423 /9. جواهرالکلام 9 341. 8 342 - 339. 7 334. 6 328 /21 و 347.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 51
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بغات ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- باغی اسیر، بغات خویشاوند
- به لحاظ نوع:
- خوارج ( فقه )، قاسطین ( فقه )، ناکثین
- به لحاظ گروه:
- بغات بدون گروه، بغات دارای گروه
وابسته
- اتلاف باغی، اسارت بغات، امان باغی، بغی ( فقه )، بیع سلاح به بغات، تأویل ( فقه )، تعقیب باغی، تکفین باغی، توبه باغی ( فقه )، جهاد با بغات، حد بر باغی، دفاع مقابل باغی، دفن باغی، زن باغی، زیادی بغات، سفر بغات، شرایط بغات، صلح با بغات، ضمان باغی، غسل میت کافر حکمی، فسق باغی، قتل باغی، قضاوت بغات، کفر باغی، گرفتن جزیه، گرفتن خراج توسط بغات، گرفتن صدقات، مال بغات، موعظه بغات، نماز میت کافر حکمی
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بغات ( فقه ) به زیرصفحه بغات ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 43
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 2 : صفحه 407
- الفقه جلد 48 : صفحه 131
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 15 : صفحه 192
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 8 : صفحه 130
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 3 : صفحه 443
- النضید فی شرح روضة الشهید جلد 8 : صفحه 13، 121
- تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 391
- جامع الشتات جلد 1 : صفحه (374-375)
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 322
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 31 : صفحه 6، 50، 186، 199
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 183
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 51، 543
- فقه الامام جعفرالصادق جلد 2 : صفحه 278
- قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 522
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 15
- مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 4 : صفحه 461