عملکردها

اجرای حد ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

اقامه حدود

اقامه حدود: جاری کردن حدود الهی بر مجرم به وسیله حاکم شرع یا غیر او.

از آن در باب حدود بحث شده و احکام آن افزون بر این باب، در باب جهاد نیز آمده است.

احکام اقامه حدود بر سه دسته‌اند:

1. اقامه کننده حدّ: جاری کردن حدود، وظیفه امام معصوم علیه السّلام و منصوب از جانب او و در عصر غیبت به رأی مشهور، وظیفه مجتهد جامع الشرایط است و نیز در صورت عدم حضور امام علیه السّلام یا حضور حضرتش ولی بدون سلطنت و حاکمیّت، مولا به قول مشهور می‌تواند بر بنده خویش حدّ جاری کند. 1 در جواز اقامه حدّ توسط پدر بر فرزند و شوهر بر همسرش اختلاف است. 2 اگر حاکم حدّ قتل یا قطع عضو را جاری کرد، سپس خطای حکم او آشکار شد - مانند آن که فسق شهود (--» فسق) معلوم گردد - دیه آن از بیت المال داده می‌شود و بر حاکم یا عاقله (--» عاقله) او چیزی نیست. 3

2. اقامه حدّ: حاکم در اقامه حدودی که حق خداوند است مانند زنا می‌تواند به علم خود عمل کند، لیکن در حدودی که حق مردم می‌باشد مانند قذف (--» قذف) مطالبه صاحب حق شرط است 4 (--» حق) . حدّ با وجود شبهه - مانند جاهل بودن مجرم 5 یا فرار شهود 6 - ساقط می‌گردد.

در اقامه حدّ، کفالت (--» کفالت) و شفاعت نیست و در صورت امکان و ایمن بودن از ضرر، در اجرای آن تأخیر نمی‌شود. 7 به قول مشهور، کسی که در اثر اقامه حدّ بمیرد، دیه (--» دیه) ندارد. 8 اگر حدود مختلف جمع شود، ابتدا حدّی جاری می‌شود که امکان اجرای حدّ دیگر را از بین نبرد مانند جمع شدن رجم و

تازیانه که تازیانه مقدّم می‌شود. 9 حدّ در گرما و سرمای شدید، به تأخیر می‌افتد. 10

3. محدود (مجرم) : حدّ در مواردی به تأخیر می‌افتد:

یک - حامله، تا وضع حمل، بیرون آمدن از نفاس و گذشت مدّتی که به فرزند شیر می‌دهد. مگر آن که برای کودک دایه پیدا شود. 11

دو - بیمار و مستحاضه تا زمان بهبودی، تنها در حدّ تازیانه، نه حدّ رجم. 12

سه - مجرم پناهنده به حرم مکّه (--» حرم) تا زمان بیرون، مگر آن که در حرم، مرتکب جرم شده باشد 13 (--» حدود) .

1 و 2 - جواهر الکلام 21 386 - 399.

3 - 41 472.

4 - 316.

5 - 264.

6 - 364.

7 - 394 - 395.

8 - 470.

9 - 345.

10 - 343.

11 - 337.

12 - 339 - 340.

13 - 344 - 345. استیفای حدود: استیفای حدود (اجرای حدود) برای امام علیه السّلام یا منصوب از جانب وی و نیز به قول مشهور، در زمان غیبت برای فقیه جامع الشرایط به عنوان نایب امام جایز است، امّا برای دیگران - جز کسانی که استثنا شده‌اند مانند مولا نسبت به برده و بنا بر قول برخی پدر نسبت به فرزند و شوهر نسبت به همسر - جایز نیست (--» اقامه حدود) . استیفای هر حدّی با کیفیّتی خاص است مانند زنا (--» زنا) که حدّ آن سنگسار کردن یا تازیانه زدن مرد و زن زناکار با کیفیتی خاص است یا دزدی که حدّ آن قطع انگشتان دزد با کیفیّتی خاص است (--» دزدی) .

استیفای حدود در مسجد (--» مسجد) مکروه است 1 و در حرم مکّه در صورت ارتکاب جرم در خارج حرم جایز نیست.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 603
  2. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 472

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اجرای حد ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

استیفای حدود، اقامه حد، اقامه حدود ( فقه )

اعم

اجرای احکام الهی ( فقه )، احکام حدود، استیفای عقوبت، امور مختص مقام ولایت

اخص

اجرای حد جلد، اجرای حد زنا، اجرای سری حد، اجرای علنی حد، حد بر زن
به لحاظ زمان حضور:
اجرای حد در زمان حضور، اجرای حد در زمان غیبت
به لحاظ محدود:
اجرای حد مجبور، حد بر باردار، حد بر باغی، حد بر بیمار، حد بر پناهنده حرم، حد بر مست، حد بر مستحاضه
به لحاظ مکان:
اجرای حد در حرم، اجرای حد در دار الحرب، اجرای حد در مسجد، اجرای حد در مشاهدمشرّفه
به لحاظ مولی علیه:
حد بر زوجه، حد بر عبد، حد بر فرزند
به لحاظ نوع حد:
اجرای حد الله، اجرای حد الناس

وابسته

اجابت حاکم، اجاره انسان، اجرا کننده حد، اجرای تعزیرات، اجرای قصاص ( فقه )، اعانت بر اجرای حد، امنیت در اجرای حدود، بی حسی اعضا، تعطیل حدود ( فقه )، حدود ( خاص )، سقط جنین از خوف حد، شرایط حدود، قضاوت فقیه ( فقه )، وکالت در اجرای حدود، ولایت از طرف ظالم، ولایت فقیه در اجرای حدود، ولی فقیه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجرای حد ( فقه ) به زیرصفحه اجرای حد ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اجوبة الاستفتاءات (فارسی) جلد 1 : صفحه 10
  • الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه (47-48)
  • الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 2 : صفحه 417
  • المهذب البارع جلد 1 : صفحه 414
  • ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 1 : صفحه (398-399)
  • ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 4 : صفحه 485
  • تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه (482-483)
  • تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله : صفحه 206، 214
  • جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 7 : صفحه 58
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 375
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 3 : صفحه 488
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 7 : صفحه 190
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 11 : صفحه 175
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 386، 390
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 41 : صفحه 366
  • رسائل المحقق الکرکی جلد 1 : صفحه 153
  • روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان : صفحه 237
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 139، 310
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 31 : صفحه 188، 200، 211
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 9 : صفحه 14، 56، 67، 106، 189، 220، 268، 275
  • عوائد الایام : صفحه 196
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 472، 603
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 253
  • کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 1 : صفحه (432-433)
  • کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 2 : صفحه 556
  • کشف اللثام (ط.ج) جلد 4 : صفحه 232
  • مبانی تکملة المنهاج جلد 1 : صفحه 224، (227-228)
  • مجمع الفائدة و البرهان جلد 7 : صفحه 544، 545، 550
  • مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 2 : صفحه 239
  • مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 4 : صفحه 477، 478
  • مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 106
  • مهذب الاحکام جلد 15 : صفحه (226-227)، 230
  • مهذب الاحکام جلد 27 : صفحه (298-299)