کافر کتابی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اهل کتاب
اهل کتاب ( کتابی ): یهودیان، مسیحیان و مجوسیان.
منشأ اطلاق عنوان اهل کتاب به سه گروه یاد شده، کتاب 1 و سنّت است 2 و از آن در بسیاری از باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، جهاد، نکاح و صید و ذباحه، از جهات مختلف بحث شده که به چند محور کلّی اشاره می‌شود.
گستره: مشهور فقها عنوان اهل کتاب را بر یهودیان و مسیحیان منطبق کرده و مجوسیان را از مصادیق آن ندانسته‌اند. از این رو، کافران کتابی را به اهل کتاب یعنی یهود و نصارا و به کسانی که شبهه داشتن کتاب نسبت به آنان می‌رود یعنی مجوسیان، تقسیم کرده‌اند؛ هر چند گروه دوم در حکم، یعنی پذیرش جزیه (--» جزیه) ، ملحق به اهل کتاب هستند. 3 در این که سامریّه (--» سامریّه) و صابئین (--» صابئین) از اهل کتابند یا نه، اختلاف است. 4
اقسام: اهل کتاب به حربی (--» اهل حرب) و ذمّی (--» اهل ذمّه) تقسیم می‌شوند.
احکام: مشهور میان فقها، نجاست اهل کتاب است. 5 به قول مشهور، غسل میّت مسلمان توسط کتابی - در صورتی که جز وی حضور نداشته باشد - جایز است. 6
اهل کتاب از سوی حاکم اسلامی بین پذیرش اسلام و التزام به شرایط ذمّه، آزاد گذاشته می‌شوند. در صورت استنکاف از هر دو امر، جهاد (--» جهاد) با آنان در صورت فراهم شدن شرایط، واجب است. 7
در جواز ازدواج مرد مسلمان با زن کتابی اختلاف است. قول مشهور میان متأخّران، جواز ازدواج موقّت با زنان
یهود و نصارا و حرمت ازدواج دائم با آنان است. 8
زن کتابی همچون زن مسلمان از تمامی حقوق زوجیّت با مرد مسلمان جز ارث برخوردار است. حق زن کتابی در تقسیم شب‌ها، نصف حق زن مسلمان آزاد است 9 (--» قَسم) .
ذبیحه اهل کتاب نزد مشهور فقها، حرام است؛ هر چند به هنگام ذبح، نام خدا را بر آن ببرند 10 (--» ذبح)
1 - بیّنه 6.
2 - وسائل الشیعة 15 126.
3 - جواهر الکلام 21 228؛ ریاض المسائل 7 468 - 469 و الحدائق الناضرة 24 18.
4 - الحدائق الناضرة 24 22 - 24.
5 - جواهر الکلام 6 41 - 42.
6 - 4 59 - 61.
7 - فقه الصادق 13 50 - 52.
8 - 21 430 و الحدائق الناضرة 24 5.
9 - جامع المقاصد 12 392.
10 - جواهر الکلام 36 8.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 736
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «کافر کتابی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- تحلیف کافر کتابی، جزیه از کتابی، جهاد با کتابی، دیه کتابی ( فقه )، ذبح کافر کتابی، ذبیحه کافر کتابی، سلام به کافر کتابی، شکایت اهل کتاب، شهادت کتابی، صید کافر کتابی، طلاق زوجه کتابی، عده کتابی، غسل میت کتابی، قربانی کافر کتابی، کافر حربی، محاکمه کتابی در محاکم اسلامی، نبش قبر کتابی در هدنه، نجاست کتابی، نکاح با کتابی، نکاح موقت باکتابی، نماز با لباس کافر کتابی، نماز میت کافر کتابی، وکالت کافر کتابی