درخت

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

درخت

درخت: گیاهی بزرگ، دارای ریشه، ساقه و شاخه.

از آن به مناسبت در بابهای طهارت، حج، جهاد، تجارت، ضمان، صلح، مساقات، ودیعه، اجاره، نکاح و احیاء موات نام برده‏اند.

کاشتن درخت: کاشتن درخت، بویژه درخت میوه و بخصوص درخت خرما مستحب، و در روایات بر آن تأکید شده است. 1

قطع درخت: قطع کردن درختان میوه، بویژه خرما مکروه است. 2 از جمله مکروهات در جهاد، قطع کردن و سوزاندن درختان دشمن، جز هنگام ضرورت است. 3

کندن و قطع کردن درختان حرم مکّه4 و نیز بنابر قول منسوب به مشهور، درختان حرم مدینه5 - جز درخت میوه، از جمله خرما و گیاه اِذخِر) ر اذخر (و نیز درختی که در ملک انسان روییده - حرام است و در درختان مکّه کفّاره نیز بنابر قول مشهور ثابت می‏شود6) ر حرم (.

حریم درخت: حریم درخت کاشته شده در زمین موات، در صورت موات بودن اطراف آن، مقداری است که ریشه و شاخه درخت آن را پوشش داده یا زمینه سرایت و پوشش دارد؛ بنابر این، دیگری حقّ احیای این محدوده را با کاشتن درخت ندارد7) ر حریم (.

سرایت درخت به ملک دیگری: در صورت سرایت ریشه یا شاخه درخت به ملک همسایه، وی می‏تواند آن را به سمت ملک صاحب درخت برگرداند و در صورت عدم امکان، شاخه‏ها راببُرد. در اینکه بریدن باید با اذن مالک، و با خود داری وی، با اذن حاکم شرع باشد یا نه، و نیز در اینکه بریدن آنها بر مالک درخت واجب است یا نه، اختلاف است. 8

مساقات بر درخت: عقد مساقات بر درختان میوه‏ای که ریشه ماندگار دارند، مانند درخت خرما و انگور صحیح است9) ر مساقات (.

مراقبت از درخت: در وجوب آبیاری و جلوگیری درخت از نابودن شدن، اختلاف است. 10 برخی، ترک

آبیاری را مکروه دانسته‏اند. 11 برخی دیگر گفته‏اند: در صورتی که ترک آبیاری و تضییع درخت مصداق اسراف باشد، ترک آبیاری حرام است. 12

سایر احکام: اجاره دادن درخت جهت استفاده از میوه13 یا سایه آن14صحیح است. آمیزش) ر آمیزش (و تخلّی) ر تخلّی (زیر درخت میوه مکروه است؛ لیکن در اینکه کراهت محدود به درختی است که بار دارد یا شامل درخت میوه‏ای که فعلاً میوه ندارد نیز می‏شود، محلّ بحث است. 15

زمین و آنچه متصل به آن است، مانند درخت، در صورت نجس شدن، با تابیدن خورشید) ر خورشید (به آن با شرایطی پاک می‏شود16) ر مطهرات (.

) ر باغ () ر برگ (

1. وسائل الشیعة 41 /17 و 3 40 - 39 /19. 2 31 /19. جواهر الکلام 77 /20. 5 420 - 412 /18. 4 66 /21 و 10 62 - 61 /27. 9 278 - 277 /26. 8 52 /38. 7 426 - 425. 6 79. کشف اللثام 613 /7؛ مسالک الافهام 11 504 /8. قواعد الاحکام 12 118 /3. جواهر الکلام 13 398 /31. مستند العروة) الإجارة (/ 15 345. 14 370. جواهر الکلام 16 60 /2. العروة الوثقی 129 /1؛ توضیح المسائل مراجع 119 /1 م 192.