مجاری اصول عملی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مجاری اصول عملی : موارد صلاحیت دار برای جریان یافتن اصول عملی در آنها
مراد از مجاری اصول عملی، جاهایی است که اصول عملی صلاحیت دارد در آنها به کار گرفته شود.
توضیح:
اصول عملی قواعدی است که مجتهد پس از جست‌و‌جو از دلیلی (قطعی یا ظنی معتبر) بر حکم شرعی و دست نیافتن به آن، برای خروج از شک و تشخیص وظیفه خود، در عمل به آنها تمسک می‌کند. از آن جا که این اصول متعدد بوده و هر یک در مورد خاص و با وجود شرایط خاصی به کار گرفته می‌شود، به جایی که هر یک از آنها، در آن جا به کار گرفته می‌شود ' مجرا ' می‌گویند.
به طور کلی، مورد جریان اصول عملی در جایی است که مکلف‌به دلیل قطعی یا اماره دسترسی ندارد؛ یعنی نه قطع به حکم دارد و نه اماره معتبری در دست‌رس دارد، بلکه در حالت شک و سر گردانی به سر می‌برد. البته برای اجرای هر یک از اصول عملی علاوه بر این شرط کلی، شرایط خاصی نیز وجود دارد. [۱]
برای اصول عملی عام که در همه ابواب جریان دارد، به حصر عقلی، چهار مجرا وجود دارد، زیرا شک یا حالت سابق در آن ملاحظه شده (استصحاب) یا نشده، و در صورت دوم، یا احتیاط امکان ندارد (تخییر) یا دارد، و باز در صورت دوم، یا شک در تکلیف است (برائت) یا در مکلفٌ به (احتیاط) . [۲]
نیز ر.ک:مجرای استصحاب، مجرای برائت، مجرای تخییر، مجرای احتیاط.
پانوشت
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 307
- کفایة الاصول : صفحه 384
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 241
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 2
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 326
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 4
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مجاری اصول عملی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مجاری اصول عملی به زیرصفحه مجاری اصول عملی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 3، 238، 239، 243، 244، 274، 317، 501
- اصطلاحات الاصول : صفحه 230
- اصول الاستنباط : صفحه 205
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 241، 242
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 13، 14، 15، 16، 328
- المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 353
- الموجز فی اصول الفقه : صفحه 310
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 18، 19، 21
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 3، 4، 5، 119، 121
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 129
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 307
- سیری کامل در اصول فقه جلد 10 : صفحه 600
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 2، 310، 311
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 4، 5، 21، 325، 326
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 10
- کفایة الاصول : صفحه 384
- منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 303
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 301