مجرای احتیاط

توضیح مفهومی

مجرای احتیاط : مورد صلاحیت دار برای جریان یافتن اصل احتیاط در آن

مجرای احتیاط، به معنای محل جریان اصل احتیاط می‌باشد، و آن در جایی است که جنس تکلیف الزامی ـ وجوب یا حرمت ـ برای مکلف معلوم است ولی او در مکلّفٌ به شک می‌کند، و مورد از مواردی است که احتیاط در آن ممکن می‌باشد و برای شک، یا حالت سابقه وجود ندارد یا اگر وجود دارد، شارع آن را لحاظ نکرده است.

بنابراین، مجرای اصل احتیاط جایی است که اصل تکلیف مسلّم و مکلٌّف به، مشکوک می‌باشد، که بیشتر در قالب شبهه مقرون به علم اجمالی محقق می‌شود.

نکته:

علم به اصل تکلیف را به سه صورت می‌توان تصور کرد:

1. گاهی ' وجوب ' مسلّم، اما ' واجب ' مردد است، مانند این که مکلف در ظهر جمعه به وجوب نمازی بر ذمه خود یقین دارد اما نمی‌داند واجب، نماز ظهر است یا نماز جمعه؛

2. گاهی ' حرمت ' مسلّم، اما ' حرام ' مردد است، مانند این که مکلف یقین دارد در یکی از دو ظرف ' الف ' و ' ب ' خمر است و خطاب ' اجتنب عن الخمر ' متوجه او شده، اما به طور معین نمی‌داند در کدام یک از آن دو ظرف خمر است؛

3. گاهی مکلف علم دارد حکم وجوب یا حرمت متوجه او شده، که اگر وجوب باشد، به شیء ' الف ' و اگر حرمت باشد، به شیء ' ب ' تعلق گرفته است. در حقیقت، علم اجمالی دارد که یا این شیء واجب و یا آن شیء حرام است و متعلق وجوب و حرمت متفاوت است.

همان گونه که گذشت، اصولیون مجرای غالب اصل احتیاط را شبهات مقرون به علم اجمالی دانسته‌اند.

منابع

1. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 74
2. کفایة الاصول : صفحه 406
3. ایضاح الکفایة جلد 5 : صفحه 13
4. سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه (481-482)
5. سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه 10
6. سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه 7
7. اصول الفقه جلد 2 : صفحه (241-242)
8. اصطلاحات الاصول : صفحه (42-44)
9. اصول الاستنباط : صفحه (205-206)
10. فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (325-326)
11. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «مجرای احتیاط» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مجاری احتیاط، مجرای اصل احتیاط، مجرای قاعده احتیاط، مجرای قاعده اشتغال، محل احتیاط، مورد احتیاط، مورد اصالت اشتغال، موضوع احتیاط

اعم

مجاری اصول عملی

وابسته

اصل احتیاط ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مجرای احتیاط به زیرصفحه مجرای احتیاط/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 119
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 136، 200، 216، 221، 226، 227، 295، 320، 321
• اصطلاحات الاصول : صفحه (42-44)، 45
• اصول الاستنباط : صفحه (205-206)، 206، 239
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه (241-242)، 242
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 152
• الفوائد الحائریة : صفحه 66
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 294
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 162
• ایضاح الکفایة جلد 5 : صفحه 13
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 105
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 240، 247
• سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه 7، 10، (481-482)
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 254، 264، 271، 276، 286، 287، 288، 310، 311
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 403
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 74
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (325-326)
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 131
• کفایة الاصول : صفحه 406
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 72
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 249، 426، 488
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 207
• منتقی الاصول جلد 1 : صفحه 419
• منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 194