فتوا ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

فتوا ( اصول فقه ) : ابراز رأی مجتهد نسبت به حکم شرعی برای مقلّدان

فتوا، به معنای ابراز رأی و نظر مجتهد درباره حکمی شرعی و اعلان آن برای آگاهی مقلدانش است.

به عبارت دیگر، بیان کردن حاصل عملیات افتا را فتوا می‌گویند.

تفاوت میان ' فتوا ' و ' رأی و نظر ' مجتهد عبارت است از:

1. آن چه را که مجتهد در مقام استنباط احکام شرعی فرعی به دست می‌آورد، به عنوان رأی و نظر وی به شمار می‌آید، ولی به ابراز همین رأی و نظر و بیان آن برای مقلدها فتوا گفته می‌شود؛

2. در فتوا، مجتهد باید شرایط افتا را دارا باشد، اما در رأی و نظر این شرایط معتبر نیست (ر. ک: ' شرایط افتا ') ؛

3. مجتهد هنگام فتوا، مصالح و شرایطی را لحاظ می‌کند که ممکن است در رأی و نظر در نظر گرفته نشود، مانند شرایط مسئله و یا موضوع خاصی که مورد سؤال قرار گرفته و یا شرایط و موقعیت زمانی و مکانی جامعه‌ای که این سؤال در آن مطرح شده است، و عدم ترتب مفسده بر آن. برخی از اهل سنت معتقدند در فتوا، باید شرایط روحی مستفتی (سؤال کننده) را نیز در نظر گرفت؛ برای مثال، اگر کافری با زن مسلمان زنا کند، حکم او اعدام است، ولی امکان دارد وی از دیپلمات‌های بلند پایه (سفیر) یکی از کشورهای دوست باشد و اعدامش سبب اختلافات، بروز جنگ و یا به هم خوردن روابط سیاسی شود، و به این ترتیب، مجتهد طبق رأی و نظر خود فتوا ندهد.

نکته:

فتوا یا برای بیان حکم موضوعات و مسائل شرعی است یا برای بیان نفس موضوع، مثل مواردی که موضوع از موضوعات مستنبط (مخترعات شرعی) باشد.

منابع

1. اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 1156
2. الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 229
3. اصول الفقه : صفحه 376
4. فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 427
5. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

اختلاف فتوا ( اصول فقه )، افتا ( اصول فقه )، حجیت فتوا، شرایط فتوا، مجتهد ( اصول فقه )، مفتی، نقض فتوا

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه فتوا ( اصول فقه ) به زیرصفحه فتوا ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 212
• اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 1156
• اصول الفقه : صفحه 376
• الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 229
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 457
• الرسائل الاربع قواعد اصولیة و فقهیة جلد 3 : صفحه 80
• القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 320
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 71، 72
• فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 427
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 530
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 211، 219
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 211، 219