مجتهد ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مجتهد ( اصول فقه ) : شخص دارای ملکه استنباط حکم شرعی فرعی از منابع معتبر
مجتهد، به فردی گفته می‌شود که با فراگیری علوم مختلف و تحصیل شرایط لازم، برای او ملکه و حالت نفسانی ایجاد می‌شود که به سبب آن می‌تواند حکم شرعی فرعی را از منابع معتبر (ادله و اصول و قواعد) استنباط نماید.
نکته اول:
از نظر مرحوم ' صاحب قوانین '، کلمه مجتهد به دو معنا به کار می‌رود:
1. به معنای عالم، در مقابل مقلد و عامی، که به این معنا مجتهد، به عالم اخباری هم گفته می‌شود؛
2. به معنای عالم اصولی که هم قدرت اجتهاد دارد و هم استنباط احکام می‌نماید؛ این اصطلاح، در مقابل اخباری بوده و عالم اخباری را در بر نمی‌گیرد.
نکته دوم:
در روایات، عنوان ' مجتهد ' به کار نرفته است، بلکه از عناوینی مانند: عالم، فقیه، حاکم و عارف به احکام استفاده شده است و احکامی مانند جواز افتا و نفوذ قضا و غیره بر این عنوان مترتب شده است.
منابع
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 138
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 8 : صفحه 362
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 169
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مجتهد ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
- اخباریون، اصولیون، مفتی
- به لحاظ انسداد:
- مجتهد انسدادی، مجتهد انفتاحی
- به لحاظ حیات:
- مجتهد حی، مجتهد میت ( اصول فقه )
- به لحاظ شمول اجتهاد:
- مجتهد متجزی ( اصول فقه )، مجتهد مطلق ( اصول فقه )
وابسته
- اجتهاد ( عام )، اورعیت مجتهد، رجوع مجتهد به غیر، شرایط مجتهد ( اصول فقه )، فتوا ( اصول فقه )، مجتهد در اصول، محتاط، مقلِّد ( اصول فقه )، مناصب فقیه ( اصول فقه )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مجتهد ( اصول فقه ) به زیرصفحه مجتهد ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آرمان ها و واقعیت های اسلام : صفحه 206
- اصطلاحات الاصول : صفحه 19
- اصول الاستنباط : صفحه 177
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 169
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 396، 412، 434
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 86، 318، 607، 609، 611، 620
- البحث فی رسالات عشر : صفحه 403
- الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 108
- الفوائد الحائریة : صفحه 499
- القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 315، 318
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 7، 289، 391
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 6، 7، 33
- المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 11
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 609
- بحوث فی الاصول جلد -3 : صفحه 7، 74
- بحوث فی الاصول جلد 3 : صفحه 7
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 32
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 9، 10
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 21
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 430، 439
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 3
- قوانین الاصول جلد 2 : صفحه 128، 138
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 249
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 11، 13، 14
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 8 : صفحه 362
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 2
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 211، 239
- نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 211، 239
- هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین : صفحه 463