اباحه ( خاص)

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

ردهٔ اباحه ( خاص) یافت نشد

توضیح مفهومی

اباحه

اباحه: مباح کردن.

اباحه، مباح کردن چیزی از طرف کسی است که صلاحیّت آن را داشته باشد و مراد از مباح شرعی - به عنوان یکی از احکام پنجگانه - عملی است که فعل و ترک آن از نظر شارع یکسان باشد و مدح و ذمّی در هیچکدام نباشد.

مباح کننده: مباح کردن، حق شارع مقدّس (--» شارع) ، عقل، مالک و کسی است که در حکم مالک است - مانند ولیّ، وصیّ و وکیل - که به ترتیب، اباحه شرعیّه، عقلیه و مالکیه نامیده می‌شود.

اسباب اباحه: اسباب اباحه چند چیز است:

1. اذن شارع مانند اذن به حیازت (--» حیازت) مباحات عمومی (--» مباحات اصلی) .

2. اضطرار (--» اضطرار) .

3. اسباب تملیک مانند هبه، اجاره و عاریه.

4. اذن مالک.

نشان اباحه: آنچه بر اباحه دلالت می‌کند یا قول است، همچون واژه اباحه و مشتقات آن و واژگان و جمله هایی که معنای اباحه می‌دهد مانند نفی حرمت و یا استثنای حرمت نسبت به چیزی یا فعل معصوم علیه السّلام، بر این اساس که او حتی برای بیان جواز عمل، مرتکب مکروه نمی‌شود و یا تقریر معصوم علیه السّلام همراه با قرینه بر اباحه؛ زیرا تقریر بدون قرینه، تنها بر عدم حرمت دلالت می‌کند که اعم از اباحه به معنای خاص است.

انواع اباحه: اباحه به اعتبار عوض، یا مجّانی است مانند انواع اباحه شرعی، و یا معوّضه مانند اباحه چیزی به شرط

اباحه یا تملیک چیز دیگر در مقابل آن (--» اباحه معوّضه) .

اباحه همچنین به اعتبار متعلّق آن، به اباحه تملّک، مانند اذن شارع به تملّک مباحات عمومی (حیازت) و اباحه تصرف مانند اذن شارع به تصرف در منافع عمومی مانند مساجد و موقوفه‌های عام، و نیز به اباحه عین مانند هبه (--» هبه) ، اباحه منفعت مانند اجاره (--» اجاره) و اباحه انتفاع مانند عاریه (--» عاریه) تقسیم می‌گردد. 1

(--» اصل اباحه)

1 - الموسوعة الفقهیة المُیَسَّرة 1 431 - 449.

اباحه تکلیفی: حکم شارع به تخییر مکلّف بین انجام و ترک عمل.

اباحه تکلیفی که از آن به اباحه خاصه، اباحه به معنای اخص، اباحه صرف و اباحه محض (--» اباحه محض) نیز تعبیر می‌شود از احکام پنچگانه تکلیفی و مقابل وجوب، حرمت، استحباب و کراهت است که دلالت بر تخییر مکلّف بین انجام عمل و ترک آن، بدون ترجیح یکی بر دیگری، می‌کند، در نتیجه هیچ ستایش و نکوهشی بر انجام و ترک، مترتّب نمی‌گردد 1.

1 - معارج الاصول 48؛ الاصول العامة للفقه المقارن 65 و اصطلاحات الاصول 12.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 204
2. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 206

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اباحه ( خاص )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اباحه بالمعنی الاخص، اباحه به معنای اخص، اباحه تکلیفی، اباحه صرف، اباحه مجرد، اباحه محض، جواز ( اباحه خاص )

اعم

اباحه ( عام )

اخص

اباحه خمس

به لحاظ صیغه:

اباحه انشایی، اباحه تقدیری، اباحه صریحه، اباحه ضمنی

به لحاظ ظاهری و واقعی:

اباحه ظاهری ( فقه )، اباحه واقعی ( فقه )

به لحاظ عقل وشرع:

اباحه شرعی ( فقه )، اباحه عقلی ( فقه )

به لحاظ عوض:

اباحه مجانی، اباحه معوضه

به لحاظ متعلق:

اباحه انتفاع، اباحه انفال، اباحه تصرف، اباحه جُعل، اباحه سدر، اباحه سفر، اباحه کافور، اباحه لباس، اباحه مکان

به لحاظ نوع:

اباحه تعبدی، اباحه عقدی، اباحه لازمه، اباحه مالکی، اباحه مضمونه، اباحه مطلقه، امتاع

وابسته

آیه اباحه، استباحه، استحباب ( فقه )، اشتباه مباح با غصبی، حرمت ( حکم تکلیفی )، سنگ جمره، غسل میت زیر آسمان، مباحات ( فقه )، معاطات اباحهای، منافع اجاره

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اباحه ( خاص) به زیرصفحه اباحه ( خاص)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=189

• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 16 : صفحه 226
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 1 : صفحه 152، 394
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 204، 206
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه (132-133)