تعزیر ( خاص )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تعزیر
تَعزیر: کیفر نامشخّص در شرع از حیث مقدار، مقابل حَد.
تعزیر در فقه بر کیفری اطلاق میشود که بر خلاف حد) ر حدود (شارع مقدّس، اندازهای برای آن تعیین نکرده است. 1 جایگاه اصلی بحث آن، باب حدود است؛ گرچه در بابهایی مانند صوم، حج، تجارت و نکاح نیز به مناسبت از آن سخن رفته است.
معروف و مشهور میان فقها ثبوت تعزیر در مطلق ارتکاب حرام و ترک واجب است. برخی نیزآن را به مواردی اختصاص دادهاند که شارع امر به تأدیب و تعزیر کرده است. 2
مرتکب گناه کبیره) ر گناه کبیره (از روی عمد و علم، تعزیر میشود، مانند کسی که به حرمت شراب علم دارد و آن را حلال نمیداند، اگر آن را بفروشد، تعزیر میشود و در صورت آگاهی نداشتن از حرمت آن، تعزیر نمیشود. 3
مقدار تعزیر بستگی به نظر حاکم شرع دارد که به اقتضای زمان و مکان، نوع گناه و مرتکب شونده آن، تفاوت میکند، ولی همواره از بالاترین حدّ شرعی) صد تازیانه (کمتر است. 4 برخی گفتهاند تعزیر از پایینترین مرتبه حدّ شرعی (75 تازیانه (نیز باید کمتر باشد. برخی
دیگر قائلند تعزیر در جرایمی که با جرایم دارای حدّ شرعی مانند زنا و قذف) ر قذف (، تناسب دارد، باید کمتر از حدّ آن باشد، مانند بوسیدن یا عملی بجز آمیزش با زن اجنبی که با زنا تناسب دارد یا ناسزا گویی که با قذف تناسب دارد. 5
برای ادب کردن کودک و برده، تعزیر به بیش از ده تازیانه مکروه است. 6 جرم موجب تعزیر از دو راه ثابت میشود: اقرار مجرم، یا گواهی دو نفر عادل. در کفایت یک مرتبه اقرار یا لزوم دو مرتبه، اختلاف است. 7 اگر تعزیر شونده هنگام تحمّل تعزیر بمیرد، بنابر مشهور دیه ندارد. 8
1. جواهر الکلام 448. 2 254 /41؛ الدرّ المنضود) گلپایگانی (155 /2؛ مبانی تکملة المنهاج 3 337 /1. مبانی تکملة المنهاج 4 342 /1. فقه الإمام جعفر الصادق 256 /6؛ جواهر الکلام 5 448 /41. جواهر الکلام 447. 7 444. 6 448 /41؛ فقه الصادق 8 548 - 547 /25. جواهر الکلام 470 /41.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 532
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
شامل تأدیب نیزمی شود گرچه شرایط عامه تعزیر را هم نداشته باشد.
مترادفات
از واژه «تعزیر ( خاص )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تعزیر آمیزش کننده چارپا، تعزیر آمیزش کننده حایض، تعزیر امام جماعت کافر، تعزیر جاسوس، تعزیر ذمی، تعزیر زن، تعزیر ساب باغی، تعزیر سارق ( فقه )، تعزیر شاهد زور، حد تفخیذ ( فقه )
وابسته
- اجرای تعزیرات، اسباب تعزیرات، اسقاط تعزیر، اضرار جمعی، اعدام در تعزیر، اقرار به تعزیرات، بینه تعزیر، تبدیل تعزیر، دعوی در تعزیرات، رجوع شاهد تعزیر، زنای کودک، سحر کافر، شرایط تعزیر، شفاعت در تعزیرات، شهادت بر شهادت به تعزیر، شهادت در تعزیرات، شهادت زور به تعزیر، صلح بر تعزیرات، عفو تعزیر، فرار از سربازی ( فقه )، قاعده التعزیر دون الحد، قاعده درء، قتل به تعزیر، قصاص موجب تعزیر، کفالت در تعزیر
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعزیر ( خاص ) به زیرصفحه تعزیر ( خاص )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=198index.php?catid=50
- الفقه جلد 87 : صفحه (8-9)
- القواعد و الفوائد جلد 2 : صفحه 142
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 41 : صفحه (254-257)
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 74
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 532
- فقه الامام جعفرالصادق جلد 6 : صفحه 256
- فقه الحدود و التعزیرات : صفحه (25-26)، 29، (41-52)، 60
- کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة جلد 5 : صفحه 8
- مهذب الاحکام جلد 27 : صفحه 223